Mục Lục
(Hội sở Liên Tông Tịnh Độ Non Bồng)
* Địa điểm : Khu phố, Phường Bửu Hòa, TP Biên Hòa
* Năm xây dựng : mùng 08 tháng tư, năm 1966
* Trụ trì đầu tiên : Hòa Thượng Tôn sư Thích Thiện Phước
* Trụ trì hiện nay : Ni Trưởng Thích Nữ Huệ Giác.
* Năm trùng tu : 1990,1995,2000,2007
* Hệ phái gốc : Liên Tông Tịnh Độ Non Bồng
* Điện thoại : 0650.3751273
Quan Âm Tu Viện Biên Hòa có nguồn gốc xuất phát từ Tổ Đình Linh Sơn (Núi Dinh, Bà Rịa Vũng Tàu). Năm 1965, Tổ Đình Linh Sơn bị bom đạn chiến tranh thiêu hủy mang theo 9 Tăng Ni Phật Tử thương vong và 30 Tăng Ni Phật tử khác bị thương nặng. Đứng trước ngôi Già lam trên 200 năm gầy dựng, trải qua 10 đời Trụ trì nay phúc chốc trở thành hư không. Hòa Thượng Tôn Sư thượng Thiện hạ Phước Trụ Trì và Ni Trưởng Huệ Giác Tông Trưởng của Liên Tông Tịnh Độ Non Bồng gạt nước mắt, lòng suy ngẫm cái lẽ sắc không tan hợp trong giáo lý nhà Phật. Quyết định hướng dẫn trên 600 Tăng Ni, Tịnh nhơn và 200 cháu cô nhi không nơi nương tựa (chùa có tổ chức hội từ thiện miên Đông, thành lập Cô nhi viện Phước Lộc Thọ) di tản về Biên Hòa tìm đất xây dựng lại Chùa.
Được hữu nhân duyên lành, ông Phạm Văn Hai là cư sĩ (sau này là Đại Đức Thích Thiện Hải tu sĩ tu tại Quan Âm Tu Viện) và các ông Phạm Văn Sức, Phạm Văn Tàu cùng toàn thể gia tộc họ Phạm đã phát tâm cúng dường khu đất thổ cư rộng 1,6 hecta tại ấp Tân Bản, tổng Chánh Mỹ Thượng, xã Bữu Hòa, TP Biên Hòa (nay nằm trên dường Nguyễn Ai Quốc, thuộc Khu phố 3, phường Bửu Hòa. TP Biên Hòa) cho Hòa Thượng Tôn sư Thiện Phước và Ni Trưởng Huệ Giác xây dựng ngôi Tu Viện và Cô nhi viện.
Được sự ủy nhiệm của Hòa thượng Tôn sư, Ni Trưởng Huệ Giác đã xuất dương sang các nước Đài Loan, Hồng Kông, Nhật Bản để nghiên cứu thiết kế cấu trúc và quy cách trang trí một Tu Viện đại Già lam, trở về cùng với Thượng Tọa Thích Thiện Chơn, Thượng Tọa Thích Giác Châu và chư Tăng nghiên cứu kết hợp hài hòa giữa tinh hoa kiến trúc cổ truyền Việt Nam với phong cách kiến trúc phương Đông, thiết kế và khởi công xây dựng Tu Viện mang tên Quan Âm (tức danh hiệu vị Bồ Tát Quan Thế Âm) với hạnh nguyện từ bi, tiếp độ chúng sanh. Tu Viện được tiến hành thi công vào ngày mùng 08 tháng 4 năm Bính Ngọ (27.05.1966), khánh lạc ngày 15 tháng giêng năm Kỷ Dậu (02.03.1969) .
Quan Âm Tu Viện được xây dựng trên một quả đồi cao thoáng mát, cây cối xanh tươi, tọa lạc trên đường Nguyễn Ai Quốc, một đại lộ giao thông huyết mạch (đoạn ngang cầu Hang) từ Bắc vào Nam, phố xá đông đúc nhưng Tu Viện vẫn giữ được vẽ tĩnh lặng và vô cùng thanh tịnh. Những dãy nhà làm Học viện. Am phòng Tăng Ni, trai đường, liêu, thất, phòng chẩn bệnh …kết hợp với ngôi Chánh điện, đền đài, bảo tháp thật đồ sộ nguy-nga tráng lệ, vươn lên giữa trời xanh tạo thành một quần thể di tích hoàn chỉnh, ẩn bóng dưới những táng cây bồ đề, cây công chúa, cây dầu cổ thụ và những táng anh đào cành lá xum xuê râm mát vạn niên.
Nhìn toàn cảnh ngôi Quan Âm Tu Viện có địa thế đẹp, phong thủy tốt, mặt hướng ra dòng Đại giang (sông Đồng Nai) xa xưa triều mến, lưng dựa vào núi Châu Thới ngàn đời thân thương. Quan Âm Tu Viện từ bao nhiêu năm nay vẫn tồn tại trong sự oai nghiêm, cổ kính như một nhân chứng lịch sử phát triển của Phật giáo Đồng Nai nói chung và Liên Tông Tịnh Độ Non Bồng nói riêng.
Quan Âm Tu Viện có tất cả 58 công trình chia làm nhiều khu vực như : Thờ tự, Học tập, Làm việc, cấu trúc sinh hoạt nghiêm túc, nghi vệ gần như một Tu viện lớn ở đất nước Phù Tang.
Khu vực thờ tự ở gần cổng ra vào, trung tâm là ngôi Chánh điện diện tích 94,5m2 (10,5 x 9m), tường gạch, mái tứ giác lợp ngói tây, giữa đỉnh nóc có trang trí bầu linh dược Bửu Pháp của Đức Bồ Tát Quan Thế Âm. Trung tâm Chánh điện thờ đức Bổn sư Thích Ca Mâu Ni Phật thiền định trên tòa sen tượng cao 2,5 mét, chất liệu xi măng do Nhà điêu khắc tài năng Minh Dung sáng tạo vào ngày mùng 08 tháng 02 năm 1967. Sau Chánh điện có các công trình : Điện thờ Thiên Thủ thiên nhãn, Tháp thờ đức Dược Sư Lưu Ly Quang Như Lai, Tháp tượng tổ Bồ Đề Đạt Ma, tượng bằng ciment cao 3,6m đúc ngày rằm tháng giêng, năm 1981. Tháp của Hòa Thượng tôn sư thượng Thiện hạ Phước (1924-1986) , 9 tầng, cao 12 mét, xây dựng năm 1986, khánh lạc năm 1988, Tháp của Thượng tọa Trụ Trì Thích Thiện Chơn (1935 – 1977), 3 tầng, cao 6,5 mét, Tháp của Hòa Thượng giác Châu (1935-1998) , kế tiếp là Bảo đồng của Đại đức Thích Thiện Hải (1923-1999), người cúng dường đất xây tu viện. Phía sau là Tháp Địa Tạng Bồ tát, tượng cao 5,5m do nhà điêu khắc Mai Lân tạc năm 1970, do Hội Phật Tử Liên Hoa, phân hội Từ Hoa, Chùa Pháp Không, Quận 10, Tp.Hồ Chí Minh cúng dường . Ngoài ra còn có Tháp A Di Đà cao 7,5 mét thật cổ kính phong nhiêu.
Nổi bật ở nơi thờ tự là Tháp Huyền Diệu Quan Thế Âm Bồ Tát sừng sững uy nghiêm. Đây là biểu tượng chính của Quan Âm Tu Viện. Tháp được khởi công xây dựng vào ngày 19/06 âl, năm Mậu Thân (1968), khánh lạc ngày 19/09 âl, năm Canh Tuất (1970) do Ni Trưởng Huệ Giác phác họa và chỉ đạo thi công. Tháp xây kiểu tứ trụ bằng vật liệu bền vững, cao 12 mét, bốn mái uốn cong nhẹ nhàng thanh thoát. Tượng Quan Thế Âm bằng đá trắng tinh khiết, cao 7m. Có thể nói đây là pho tượng Phật bằng đá lớn nhất ở Biên Hòa.
Ngoài ra Quan Âm Tu Viện còn có các khu vực Đông viện, Tây viện, Hậu viện, khu chư Tăng, chư Ni, khu Trường Học, khu Học Viện Phật giáo, Khu vực tu tịnh, Khu an dưỡng, Nhà dưỡng lão, Trại cô nhi…khu vực vệ sinh, được thiết kế xây dựng rất khoa học tạo thành thế liên hoàn thuận lợi cho công tác tu học, làm việc, sinh hoạt của Trụ Trì và Chư, Tăng, Ni trong Tu Viện.
Ngày nay, chúng ta biết đến Quan Âm Tu Viện không chỉ là một cơ sở tín ngưỡng tôn giáo thờ tự, tu học, đào tạo Tăng Ni, làm việc và sinh hoạt trang nghiêm theo Tông chỉ của Hệ phái Liên Tông Tịnh độ Non Bồng mà còn biết đến đây là một tổ chức tôn giáo tiêu biểu của tỉnh Đồng Nai có nhiều đóng góp to lớn cho xã hội nhất là phong trào trồng cây gây rừng và công tác từ thiện (trích Những Ngôi Chùa Đồng Nai, NXB Văn Hóa Tp.Hồ Chí Minh ấn hành).
- Công tác trồng rừng :
Ngay từ những năm 1984, Đảng và Nhà nước phát động phong trào trồng rừng, phủ xanh đồi trọc thực hiện lời dạy của Bác : trồng cây gây rừng, trồng cây nhớ ơn Bác Hồ. Nhân ngày sinh nhật lần thứ 94 của Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1984) Ni Trưởng Huệ Giác, Viện chủ Quan Âm Tu Viện đã phát động Tăng, Ni tiến hành phát quang, khai khẩn trồng rừng trên diện tích đất rộng 9 hecta ở xã Long Phước và xã Phước Thái (huyện Long Thành). Trong ngày ra quân có các ông Phạm Văn Hy (Bí thư Tỉnh ủy), ông Phạm Văn Nà (Chủ tịch UBND tỉnh) và nhiều quan chức đầu ngành tỉnh Đồng Nai đã đến chứng minh và trồng cây lưu niệm. Từ sau lần ra quân đó đến nay, chư Tăng, Ni tiếp tục khai hoang, nhận đất trồng mở rộng rừng cây ở xã Long Phước, Phước Thái (huyện Long Thành), xã Hội Bài (huyện Tân Thành, tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu), huyện Vĩnh Cửu (tỉnh Đồng Nai), huyện Tân Uyên (tỉnh Bình Dương)… nâng tổng số diện tích rừng lên 448 mẫu, Rừng của Quan Âm Tu viện có nhiều loại gỗ quí như : sao, gõ, bằng lăng, tràm, dầu, xà cừ, bạch đàn… nay bước đầu đã có thu hoạch bình quân 300 triệu đồng/năm, làm lợi kinh tế cho địa phương và đất nước.
Song song với việc trồng rừng, Quan Âm Tu viện Biên Hòa còn tăng gia sản xuất tự túc kinh tế. Trồng 05 hecta lúa, mỗi năm thu hoạch khoảng 500 giạ, 5 hecta điều thu hoạch trung bình 30 triệu đồng/năm, 3 mẫu chuối thu hoạch trung bình 3 triệu đồng/năm. Ngoài ra, có năm còn trồng lúa mạch, trồng sả để chế biến chất tinh dầu.
- Công tác từ thiện :
Thành lập Cô nhi viện “Phước Lộc Thọ” ở Tổ đình Linh Sơn, do chiến tranh, năm 1968 chuyển về Quan Âm Tu Viện-Biên Hòa. Đến tháng 10 năm 1978 thì giải thể theo chủ trương chung của Nhà nước. Từ năm 1990 đến nay, Tu Viện có trại nuôi dưỡng 60 người già, cô độc neo đơn, trại Cô nhi nuôi dạy 10 em bị khuyết tật, bại liệt tâm thần.
Ngoài việc làm từ thiện tại cơ sở thờ tự, vị Viện chủ Quan Âm Tu viện hiện nay là Phó Ban Trị Sự kiêm Trưởng Ban Từ Thiện Tỉnh Hội Phật Giáo Đồng Nai với những bước chân hoằng hóa, cứu nhân độ thế rong rủi khắp nơi để cứu trợ làm công tác quốc tế cứu trợ đồng bào các nước An Độ, Tây Tạng, Campuchia, CuBa, Indonésia, Malaya, Thái Lan…Đồng bào trong nước miền Trung, miền Bắc, đồng bằng sông Cửu long bị thiên tai lũ lụt, thăm viếng, ủy lạo bệnh nhân ở Bệnh viện tâm thần, bệnh nhân phong cùi, bệnh viện Đa khoa, da liễu, trẻ em khuyết tật, Bệnh nhân bị chất độc màu da cam, người già yếu, neo đơn, đồng bào dân tộc Kho, Chơro, Xtiêng nghèo khó ở tận Tây Nguyên xa xôi, xây nhà tình thương, tình nghĩa… Ở đâu có khó khăn hoạn nạn là nơi đó có dấu chân và tấm lòng ấm áp tình thương của vị Viện chủ Quan Âm Tu viện. Tính từ năm 1999 đến nay (10 năm) Ni Trưởng Huệ Giác và chư Tăng, Ni đã góp phần công tác từ thiện cho xã hội 12,5 tỷ đồng.
Từ khi khai sơn ngôi đại già lam đến nay, Quan Âm Tu Viện đã có 2 đời Trụ Trì :
Trụ trì đầu tiên là Hòa Thượng Tôn Sư bổ nhiệm cho Hòa thượng Thiện Chơn là đệ tử làm Trụ Trì từ (1966 – 1978). Từ ngày 19/6/1978 đến nay Ni Trưởng Huệ Giác giữ chức vụ Viện chủ kiêm Trụ trì .
Công tác tổ chức :
Ban lãnh đạo Tu viện hiện nay gồm có : Ni Trưởng Huệ Giác, Viện Chủ kiêm Trụ Trì và là Tông trưởng môn phong pháp phái Tịnh Độ. Người chính thức kế thừa Tông môn gìn giữ “Bửu Ấn” của Liên Tông Tịnh độ Non Bồng. Phó trụ trì kiêm Chánh Thư Ký là Hòa Thượng Thích Giác Quang – một số ban ngành phục vụ làm công quả xây dựng, sửa chữa trùng tu Tu viện. Ngoài ra có 8 Ban Nông thiền, mỗi ban có 12 người, Tổng số Tăng Ni hiện nay tại Tu viện là 205 người.
Công tác biên dịch, biên soạn, sáng tác :
Hiện tại Quan Âm Tu Viện có Tủ sách Non Bồng, lưu trử khoảng 85 đầu sách giáo lý Phật học, tự điển, băng cassette, đĩa CD, VCD, bản tin, báo chí, quản lý trang Website Liên Tông Tịnh Độ Non Bồng do các tác giả, soan giả, dịch giả Tăng Ni, Phật Tử trong môn phái biên soạn và phát hành, giúp cho chư Tăng Ni, Phật tử nghiên cứu tu học và truyền bá pháp môn. Chịu trách nhiệm tủ sách nầy là Hòa Thượng Thích Giác Quang .
Nói về Ni Trưởng :
Ni trưởng Quan Âm Tu viện, pháp danh Lệ Cưng, đạo hiệu Thích nữ Huệ Giác, thế danh Nguyễn Thị Cưng thuộc dòng Lâm Tế gia phổ thứ 42, là Trưởng tử của Đức Tôn sư Hòa thượng Thích Thiện Phước, hiệu Nhựt Ý, thuộc dòng Lâm Tế thứ 41với biệt hiệu là Đức Mẫu Trầu Bồng Lai, Người sáng lập Tông Môn Liên Tông Tịnh Độ Non Bồng vào năm 1957.
Ni trưởng sinh năm Đinh Sửu (1937) tại Tân Uyên (Bình Dương), thân phụ (cha) là nhà nho minh triết, mẹ là một Phật tử thuần thành tu tại gia, quý kính ngôi Tam bảo, chuyên làm điều phước đức : chữa bệnh, cứu nhân độ thế. Ngay từ bậc Tiểu học, Ni trưởng đã bộc lộ là một học sinh thông minh, mẫn tiệp, hay thuyết pháp, được Thầy Hiệu trưởng Trường Tiểu học Tân Ba nhận định : “Cháu Cưng (tức Ni trưởng) là người phi thường”, Ni trưởng luôn thi đổ cao, được cấp học bổng và vào học nội trú Trường Nữ Trung học Gia Long (Sài Gòn).
Ni sư Huệ Giác xuất gia năm Mậu Tuất (1958) dưới sự chứng minh của Đức Tôn Sư thượng Trí hạ Châu và Hội đồng Trưởng lão tại Tổ đình Linh Sơn (Bà Rịa). Cũng trong năm này Ni Trưởng được Trung Ương Giáo Hội Phật giáo Tịnh Độ Tông cấp giấy phép hành đạo, giảng kinh khắp miền Trung Nam nước Việt mặc dù chưa thọ giới Sadi ni, chưa thực sự đứng vào hàng ngũ xuất gia chính thức. Năm Đinh Mùi (1967) thọ Tỳ kheo Ni Bồ tát tại tổ đình chùa Long Thiền (Biên Hòa), Năm 1980 được tấn phong Ni sư tại Giới đàn chùa Bửu Phong (Bửu Long, Biên Hòa). Năm 2002 được tấn phong Ni trưởng. Ni Trưởng đã trải qua và giữ nhiều chức vụ của Giáo Hội Trung ương, tỉnh Đồng Nai. Được Nhà nước tặng thưởng Huân chương kháng chiến chống Mỹ hạng Ba – 02 Huy chương “Vì sự nghiệp nhân đạo” và 1 Huy chương “Vì sự nghiệp Đại đoàn kết dân tộc”.
Ngoài công tác Phật sự là Viện chủ Quan Âm Tu Viện, Ni trưởng còn hướng dẫn chư Tăng, Ni tu đúng theo Tông chỉ của Hệ phái Tịnh Độ Non Bồng, Ni trưởng còn sáng tác nhiều tập thơ : Suối nhạc rừng thơ, dịch và phát hành các bộ kinh : Thập Thiện diễn giảng; Di Đà yếu giải, 38 Pháp hạnh phúc, Tây Phương du ký, Quan Thế Âm tín luận, Tôn chỉ Pháp môn niệm Phật…
Từ khi xuất gia làm sứ giả của đức Phật, với tâm nguyện hoằng pháp lợi sanh, mang ý nguyện tiếp nối sự nghiệp Thầy Tổ, với tấm lòng Bồ tát từ bi, vô ngã, vị tha đã chỉ dạy cho Chư, Tăng, Ni Phật tử có tấm lòng bao dung, độ lượng, từ thiện, thái độ ôn hòa, cởi mở và mến khách. Ni trưởng còn hướng dẫn chư Tăng, Ni nên làm việc thánh thiện phước báu làm hạnh nghiệp Phật Đạo. Ngày nay, ngôi đại già lam được hoàn chỉnh có nơi cho chư Tăng Ni, Phật Tử cư trú tu hành thật thoải mái. Du khách có dịp ghé thăm Quan Âm Tu Viện cũng sẽ được trò chuyện với Ni Trưởng Viện Chủ và các bậc tôn túc, thiện hữu tri thức, sẽ làm tăng trưởng thêm hạt giống bồ đề trong tâm địa. Thật là phúc duyên, khi đến Tu viện tu học Phật pháp, khi trở về tâm hồn mọi người như được tẩy sạch bụi trần, lâng lâng một niềm vui thoát tục với những ấn tượng không phai mờ về một chốn già lam đầy lòng từ bi quảng đại.
Nguyện cầu cho Tam bảo trường tồn, lan tỏa khắp nơi để mỗi chúng sanh đều thấm nhuần mưa pháp, thức tỉnh mê lầm quay về bờ giác không còn đau khổ nghi ngờ và hận thù, luôn được an lạc trong cuộc sống hôm nay và mai sau.