Mục Lục
Vấn: Nếu nói Phật vì chúng sanh hiện ra nhiều sắc tướng khác nhau, vậy thì chỉ cần nói Phật có 1 thân ứng thân là đủ, bởi vì ứng thân có nhiều biến hóa, có thể biến ra báo thân và hóa thân. Vậy báo thân và hoá thân cũng là do ứng thân hiện thị thành, cớ chi trong sách còn nói Phật có 3 thân, chi bằng nói 1 thân có phải đúng hơn không ?
Đáp:
- Phật có 3 thân : một là Pháp thân, hai là Báo thân, ba là Ưng hóa thân
Pháp thân là thân Phật có mặt khắp mọi nơi, thân thanh tịnh trong suốt, xuyên suốt khắp pháp giới chúng sanh không trở ngại. Thân của Phật hoàn toàn thanh tịnh giải thoát phiền não tham sân si, không cần phải thú hướng công đức tu hành để giải thoát phiền não, nhưng thân Phật vẫn không có phiền não.
Pháp thân Phật theo quan niệm Nam tông Phật giáo thì : giáo pháp Phật còn ngự trị trong thế gian, chính đó là pháp thân Phật .
- Báo thân là thân trang nghiêm phước báo, cảm nhận quả báo lành khi tiếp độ chúng sanh “làm lành gặp lành”. Cũng có khi Phật có mang thân quả báo, như Phật thị hiện vào cung Vua Tịnh Phạn, do hạnh nguyện ở tiền kiếp được thọ sanh vào cung vua. Đôi khi do phát nguyện cứu đời mà vào thế giới khổ đau, như thế giới loài người, rồi tu thành Phật .
- Ứng Hóa thân : là thân mầu nhiệm, có thể sanh thân vào thế giới nào cũng được, vô chướng ngại. Phật có thể ứng hiện vào thế giới loài trời, loài người, loài cầm thú..v..v..Trong kinh Pháp Hoa có nói đến thân Đức Quán Am Bồ Tát ứng hiện thành 32 thân để cứu độ muôn loài. 32 thân của Quán Am cũng chình là Ứng hoá thân của Phật .
Thân Phật Thích Ca chính là thân ứng hóa. Vì muốn độ loài người, nên ứng hiện thân giống như con người : sinh ra, lớn lên, lập gia đình, đi tu thành Phật, hành đạo và nhập diệt, thị hiện có sinh có tử .
Chúng sanh hay câu chấp, thấy thanh tịnh, mê thanh tịnh, thấy chúng sanh mê chúng sanh, nên kinh nói :” 3 thân, mà 3 tức là một. Một nầy mới đúng, bạn ạ”
Vã lại, ở trong mê và giác vẫn có pháp thân Phật vì lìa mê giác nên thanh tịnh, thanh tịnh là Pháp thân. Trong báo thân có tướng không tướng, lìa tướng và không tướng thì thanh tịnh, vì thanh tịnh nên thân Phật cảm quả báo trang nghiêm, gọi báo thân. Trong hóa thân Phật có tướng phiền não, tướng thanh tịnh, lìa các tướng thì thanh tịnh, thanh tịnh tức là Phật. Nên nói 3 là 1 là vậy . Như nói làm người : có người rộng lượng có người ích kỷ, có người ác, người thiện…cũng đều là người, nên nói 3 là một.
Tóm lại, thân bất sanh bất diệt là Pháp thân, thân quả báo là Báo thân, thân có tướng sanh diệt và tùy duyên là Ứng hóa thân. Phật chỉ có 1 thân bất sanh bất diệt, nhưng phải thị hiện có đủ ba thân để nói lên tinh thần “bất biến tùy duyên của Đức Phật trên bước đăng trình tiếp độ chúng sanh. Thật mầu nhiệm thay !
HT Thích Giác Quang