Mục Lục
Lúc bấy giờ, nơi ấp Kiết-la, là một ấp ven thành Xá-vệ, có hai Tỳ-kheo, một người tên là An-bệ, người thứ hai tên là Phân-na-bà, làm nhiều việc xấu, không đúng tư cách của người xuất gia, như: đến nhà ai thì làm cho người ta mang tiếng xấu, hành động không đúng oai nghi, tự kết tràng hoa đeo lên mình, hay chỉ cho người kết tràng hoa để họ đeo lên người, cùng với người nữ ngồi một giường, ăn một mâm, ăn thịt, uống rượu, ca múa, đờn hát. Lại giả làm âm thanh các loài chim, giả làm chim đá nhau. Khi thì bài bạc, khi thì đi ngã nghiêng như người say, khi thì cười hi hí, khi thì ném bắt, chỉ tay nheo mắt, làm các trò hề để treo ghẹo người nữ... Thân, khẩu, ý của họ hiện hành những việc xấu như thế và như thế là phá giới, phá kiến, phá oai nghi chánh mạng...
Lúc đó, có 500 Tỳ-kheo oai nghi hoàn hảo từ nước Ca-di đến ấp này. Ðến giờ trì bát, họ chia nhau vào thôn khất thực. Thấy các nhà sư, các Cư sĩ cay đắng thốt lên:
- Các Tỳ-kheo này từ đâu đến? Sao lại cúi đầu làm thinh giống như hiếu tử, không biết mở miệng giao tiếp với mọi người. Ở ấp chúng ta đã sẵn có hai người hiền Tỳ-kheo đủ tài, lắm nghề, khéo làm đẹp lòng người, đâu có phiền gì để hạng người này ở lại ấp của ta. Dứt khoát không cho họ thức ăn, để họ mang bát không mà về.
Vào thời điểm ấy, Xá-lợi-phất, Mục-kiền-liên cũng trên đường từ Ca-di đến ấp này. Hay tin này, bọn An-bệ lo lắng suy nghĩ: “Hai vị này đến đây ắt phải nghe việc làm ác nổi tiếng của chúng ta mà cắt đứt sự cúng dường của chúng ta. Thế là bọn họ đến nói với các cư sĩ:
- Không bao lâu nữa sẽ có hai Tỳ-kheo đến ấp mình. Một vị tên là Mục-liên, rất có tài huyễn thuật, biến hóa, hiển hiện đủ mọi hình thức. Còn vị kia tên là Xá-lợi-phất, rất giỏi chú pháp, xảo ngôn, khéo mê hoặc thiên hạ. Các Phật tử nên cẩn thận đừng bị mê hoặc! Chúng tôi sẽ ở lại đây. Nếu yêu cầu chánh đáng này không đạt được thì chúng tôi ra đi.
Các Cư sĩ nói:
- Các Trưởng lão cứ an tâm, chúng con sẽ không bao giờ bị họ mê hoặc.
Ngày đến ấp, hai vị Mục-liên và Xá-lợi-phất được các Cư sĩ già, trẻ, lớn, nhỏ đều ra nghinh đón, chào hỏi, cung kính đảnh lễ rồi họ ngồi sang một bên.
Nhân lúc ấy, Mục-liên hiện thần thông, biến hóa, chia thân ra làm trăm ngàn rồi hiệp lại làm một, đi xuyên qua vách tường, đi trên nước như đi trên đất, ngồi nằm trên hư không như chim bay liệng, thân đến Phạm Thiên, tay sờ mặt trời, mặt trăng, phần trên thân tuôn ra lửa, phần dưới thân tuôn ra nước, phần trên thân tuôn ra nước, phần dưới thân tuôn ra lửa, hoặc hiện nửa thân, hoặc hiện toàn thân, vọt ra nơi phương Ðông, lặn nơi phương Tây, vọt ra nơi phương Tây, lặn nơi phương Ðông, vọt ra nơi phương Nam, lặn nơi phương Bắc, vọt ra nơi phương Bắc, lặn nơi phương Nam, vọt ra nơi chính giữa, lặn mất vào một bên, vọt ra nơi một bên, lặn mất vào chính giữa... Hiện thân biến hóa rồi, Mục-liên trở lại ngồi chỗ cũ.
Lúc bấy giờ, các Cư sĩ đều trầm trồ với nhau rằng: “Mục-liên huyễn thuật quá tài tình, sự thật này là sự thật của mắt thấy tai nghe”.
Ðến phiên Xá-lợi-phất nói diệu pháp, thì suốt bài pháp Tôn giả thuyết giảng không chỗ nào là không hiểu, nói lên ý nghĩa thiện, pháp vị thiện và đầy đủ hình ảnh trong sáng phạm hạnh. Sau khi thuyết pháp, Tôn giả ngồi trong tư thế thiền định. Các Cư sĩ tấm tắc khen ngợi: “Xá-lợi-phất quả có tài nói pháp”.
Tuy nhiên, sự thật dù là vậy, mọi người vẫn không tin nhận, không trân trọng cúng dường. May thay, trong ấp này có hai vị Ưu-bà-tắc tên là Phú-xà và Ưu-lâu-già, đối với Phật pháp có lòng tin thuần thục, mến mộ. Họ nhận thức được pháp vi diệu và đắc sơ quả, tâm họ rất hoan hỷ trong việc bố thí, cúng dường. Nghe tin Xá-lợi-phất và Mục-kiền-liên đến ấp, cả hai cùng đến nghinh đón. Họ đảnh lễ sát chân hai Tôn giả. Hai vị đã vì họ nói diệu pháp, nghe pháp họ rất vui mừng vì điều lợi ích họ được hướng dẫn. Sau khi nghe pháp, hai Cư sĩ thưa với Ngài Xá-lợi-phất:
- Trong ấp này có hai Tỳ-kheo, qua nhiều sự việc mà cả hai hành động không còn gì là tư cách của một vị Tăng.
Họ dẫn chứng những sự việc như đã xảy ra. Tiếp đó họ thưa:
- Thưa nhị vị Tôn giả, gần đây có 500 Tỳ-kheo rất mực oai nghi vào trong thôn khất thực, do ảnh hưởng xấu kia mà 500 vị đành phải ôm bát về không. Cúi xin nhị vị Tôn giả đem việc này bạch lên Phật.
Hai Ngài ghi nhận rồi tiếp tục nói diệu pháp. Hai Cư sĩ rất vui mừng vì nhận thêm được lợi ích thiện.
Trở về thành Xá-vệ, hai vị Tôn giả bạch lên Phật vấn đề đã xảy ra ở ấp Kiết-la.
Do sự việc này, đức Phật cho tập hợp Tỳ-kheo Tăng, bảo A-nan :
- Ông đến ấp Kiết-la trao cho hai Tỳ-kheo ấy pháp Yết-ma khu xuất 39.
A-nan bạch Phật:
- Hai Tỳ-kheo ác kiến kia chẳng phải Sa-môn, lại tự nhận là Sa-môn, thường làm điều bất tịnh, tâm họ đã bại hoại đến thế, nếu một mình con đến, chắc chắn với tâm ác tột cùng ấy, hai ông tha hồ sĩ nhục, quậy phá, não loạn con!
Ðức Phật nói với A-nan:
- Ðúng vậy! Ðúng vậy! Nhận xét của ông là sự thật. Nay ông có thể cùng một số Tỳ-kheo nhiều ít tùy ý ông, đến ấp Kiết-la, trước tập hợp chúng, sau đó mới cử tội nhóm An-bệ, bạch tứ Yết-ma, đuổi họ ra khỏi ấp.
Vâng theo lời dạy, Tôn giả A-nan cùng đi với 500 Tỳ-kheo đến ấp Kiết-la. Ðến nơi, các Cư sĩ ra đón chào, kính lễ. Họ tác lễ sát chân Tỳ-kheo rồi cùng ngồi lui qua một bên...
Tôn giả A-nan thực hiện đúng lời Phật dạy, bạch tứ Yết-ma đuổi hai Tỳ-kheo kia ra khỏi ấp, song họ lại gay gắt phản ứng không chấp nhận Yết-ma đuổi. Họ đáp trả bằng cách chỉ trích thẳng Tôn giả A-nan rằng:
- A-nan đã tuỳ tiện, hành xử theo cảm tính thương ghét, giận hờn, si mê, sợ hãi, cho nên không đi. Vì sao vậy? Vì có Tỳ-kheo đồng tội như thế mà có người bị đuổi, có người không bị đuổi. A-nan thiên vị ác ý.
Các Tỳ-kheo nghiêm khắc nói:
- Hai ông không nên có lời thiếu lễ độ đối với A-nan như vậy. A-nan làm việc theo lời của Phật và Tăng. Các thầy hãy xét lại tự thân, có phải các thầy đã hành xử theo lề thói xấu ác, các thầy đã làm cho nhà người ta mang tiếng xấu. Hành vi xấu ác mọi người đều nghe thấy, biết rõ, hành vi làm nhơ nhớp nhà người, ai cũng đều hay biết, chán ngấy. Các thầy nên ra khỏi nơi đây không được ở lại.
Các Tỳ-kheo đem lời phân giải, chỉ trích như vậy, song nhóm An-bệ vẫn ngoan cố không chấp nhận Yết-ma khu xuất, không ra đi.
Ðức Phật khi nhận được lời bạch của Tăng về kết quả này, đều dạy bảo Tăng dùng mọi cách can gián, phân giải hoặc nhờ bạn bè thân thiết, qua nhiều Tỳ-kheo hay tập thể Tăng. Việc này đã không kết quả nên Phật đã chế giới. Về sau phạm như thế là tội Tăng-già-bà-thi-sa.
Thích Đổng Minh
