Một trong bốn quyển sách nổi tiếng của ni sư Ayya Khema người Đức mà tôi rất yêu kính “Khi nào chim sắt bay”,chúng ta được đọc những dòng chữ tiên đoán từ hai ngàn năm về trước rằng, khi nào chim sắt bay và ngựa chạy trên 4 bánh xe thì Đạo Phật sẽ lan tỏa sang phương tây. Ba quyển sách cò lại mà tôi thích là “Vô ngã vô ưu”, “Tôi là ai” và “Ốc đảo tự thân”, trong đó có cuốn “Vô ngã vô ưu” của ni sư được giải thưởng sách tôn giáo hay nhất thế giới mà cá nhân tôi đã đọc nhiều lần, cả bản tiếng Anh “Being nobody, going nowhere” và tiếng Việt. Những ngôn từ này luôn in sâu trong tâm tôi ngay từ lần đầu tiên tôi đọc được cách đây hơn chục năm đến tận bây giờ.
Tôi cứ ngẫm nghĩ về sự lan truyền của một triết lý sống quá tuyệt vời – Đạo Phật – từ phương đông sang nền văn minh phương tây. Quả thật, chuyện này đã và đang xảy ra. Vào sáng hôm nay, 7 tháng 7 năm 2016, ngày cuối cùng của tuần đầu tiên trong khóa tu mùa hè kéo dài 4 tuần, chúng tôi vô cùng xúc động chứng kiến lễ quy y và truyền 5 giới cho 43 thiền sinh phương tây tại chùa Pháp Vân của nước Pháp.
Xúc động vô cùng. Xúc động bởi mặc dù đã dự hàng chục lễ quy y lẫn lễ xuất gia nhưng chưa bao giờ tôi dự một lễ quy y cho người phương tây, những người vốn từ sâu đã ngấm Thiên Chúa Giáo, những công dân từ các nước có khoa học phát triển và họ chỉ tin vào những gì chứng minh được. Sao mà không xúc động khi hôm nay có đến gần một phần năm số thiền sinh tham gia khóa tu tại chùa Pháp Vân thọ nhận 5 giới.
Lễ quy y bắt đầu khi trời chưa sáng bằng việc ngồi tọa thiền. Hơn 300 thầy trò chúng tôi ngồi thiền trong bình an chừng gần nửa tiếng. Các quý vị xin thọ giới ngồi 4 hàng phía giữa, quay mặt lên phía bàn thờ Phật. Hai bên là tất cả thiền sinh chúng tôi ngồi quay mặt vào giữa để chứng giám và yểm trợ cho 43 quý vị nhận giới. Ngồi chính giữa nhất, ngay sát quý vị xin quy y là quý thầy.
Tiếng chim bắt đầu hát vang. Bầu trời phía đông, bên phải thiền đường, bắt đầu xuất hiện những vầng sáng hồng đỏ rất đẹp. Tất cả như chào mừng nghi lễ đặc biệt này. Tiếng chuông báo hiệu giờ thiền kết thúc và lễ quy y bắt đầu.
Cả thiền đường im phăng phắc để theo dõi nghi lễ dâng hương. Mùi hương thơm nhẹ phảng phất khắp thiền đường.
Tôi chăm chú theo dõi các phật tử phương tây lễ Phật. Vốn thường ngồi trên bàn nghế, không quen ngồi đất, vậy mà họ ngồi rất nghiêm túc. Có quý vị phải chồng 2 chiếc bồ đoàn lên để ngồi. Có 4 quý vị không thể ngồi đất được vì đang có bầu hoặc vì lý do sức khỏe ngồi trên ghế. Tất cả cùng lễ Phật rất thành tâm. Sự thành tâm này ai cũng cảm nhận được ngay qua các động tác và trên khuôn mặt họ.
Tất cả chúng tôi cũng niệm danh hiệu và lễ Phập Pháp tăng thường trú khắp 10 phương, các vị Bồ Tát như Văn Thù, Phổ Hiền, Đại Thế Chí, Quán Thế Âm, Địa Tạng, liệt vị tổ sư qua các thời đại, từ Tây Trúc Ấn Độ cho đến Việt Nam ngày nay. Tất cả bằng tiếng Anh.
Rồi kinh Bát nhã vang lên. Tất cả cùng tụng kinh Bát nhã cũng bằng tiếng Anh. Kể cả người Pháp. Năng lượng tràn ngập thiền đường. Năng lượng từ tiếng tụng kinh trầm bổng và tiếng chuông tiếng mõ hòa quyện khi trời bắt đầu sáng và khi ngày mới đang đến với chúng tôi. Tôi thấy hạnh phúc vô cùng. Tôi hạnh phúc cho và cùng với 43 người bạn đồng tu và cho cả chính mình. Hạnh phúc cho dân tộc Việt Nam và cho Đạo Phật cả thế giới. Hôm nay thầy Pháp Ứng người Việt Nam chúng ta chủ trì buổi lễ long trọng này.
Phần tác pháp yết ma luôn là phần tôi quan tâm trong các lễ quy y. Phần này được quý thầy xướng bằng 2 thứ ngôn ngữ: cả tiếng Anh lẫn tiếng Pháp.
Cả thiền đường sớm nay được chứng kiến 43 Phật tử phương tây lễ Phật. Rất thành tâm. Tôi xin nhấn mạnh đến sự thành tâm rất dễ nhận ra của từng thiền sinh. Tất cả được thể hiện trên nét mặt, trong cách chắp tay búp sen, trong cách quỳ lạy. Tất cả được thể hiện trong sự thành kính và biết ơn cha mẹ, tổ tiên, Phật, Thầy và các vị tiền bối, biết ơn quê hương đất nước, bạn đạo và biết ơn cuộc đời vi diệu này.
Phần quan trọng nhất của buổi lễ là việc thọ nhận năm giới. Thầy Pháp Ứng đọc từng giới bằng tiếng Anh sau đó 1 quý thầy đọc bằng tiếng Pháp. Các thiền sinh trả lời đồng thanh “đồng ý” bằng tiếng Anh. Sau đó tất cả cùng lễ Phật, 5 vóc sát đất. Cứ thế, lần lượt, 43 vị thiền sinh đến từ rất nhiều quốc gia khác nhau thọ nhận 5 giới.
Thầy Pháp Ứng cũng thay mặt tăng thân tuyên bố rằng quý Phật tử nhận giới hôm nay cần đọc tụng giới mỗi tháng tại tăng thân, đạo tràng gần nhất của mình. Nếu nơi mình sinh sống không có tăng thân, không có đạo tràng thì có thể tụng đọc 5 giới này 1 mình. Nếu trong vòng 3 tháng mà không đọc tụng 5 giới thì việc quy y mất hiệu lực. Điều này rất quan trọng và vô cùng ý nghĩa đối với tôi. Bởi ngay tại Việt Nam, quê hương của Phật Pháp chúng ta, nơi Phật Pháp đã và đang được truyền sang phương tây, rất nhiều Phật tử không đọc tụng 5 giới này đều đặn. Cá biệt có những quý vị nhận điệp thọ giới mang và về cất kỹ đi, chẳng khi nào đọc lại. Tôi còn chứng kiến có cả trường hợp một bà mẹ ở Việt Nam lên chùa gặp sư thầy làm lễ và xin quy y và nhận cả 1 xấp điệp quy y cho chồng con mình và bà cho rằng nghiễm nhiên chồng con bà đã thọ giới và thành Phật tử!
Việc quy y, thọ giới, hay cách gọi khác là tiếp nhận giới là sự tự nguyện của từng con người. Không thể có chuyện quy y giúp hay xin thọ giới giùm người khác, kể cả chồng con. Quy y không phải là đến chùa xin điệp thọ giới về bởi điệp thọ giới, suy cho cùng, chỉ là tờ giấy. Điều quan trọng là mình cần TỰ Ý THỨC ĐƯỢC Ý NGHĨA VÀ GIÁ TRỊ CỦA VIỆC GIỮ GIỚI CHO CHÍNH MÌNH VÀ CỘNG ĐỒNG ĐỂ TỰ THỌ NHẬN GIỚI, TỰ CAM KẾT GIỮ GIỚ. Việc giữ giới quan trọng hơn việc thọ nhận giới. Quy yw nhận giới là việc làm tự giác và vì lợi ích của chính mình. Tôi cũng phải nói thật rằng trong chuyện tự nguyện và tính cam kết người phương tây hơn hẳn chúng ta.
Nhân tiện đây tôi nhớ lại không ít bạn phương tây đã băn khoăn trăn trở xem họ có thể giữ được bao nhiều giới. Có bạn bảo tôi rằng họ mới thật sự giữ được 4 giới. Có bạn nói rằng bạn ấy mới giữ được hai giới rưỡi nhưng quyết tâm quy y thọ giới để nhắc mình từ nay cần giữ tốt cả 5 giới. Hay thế đấy. Thật thà thế đấy. Nhưng tôi biết rằng họ sẽ làm tốt bởi tính cam kết của họ rất cao.
Tôi chứng kiến thiền sinh Sabastien rất xúc động lên nhận điệp thọ giới. Anh rất cung kính và trân trọng điệp thọ giới này từ tay thầy Pháp Ứng.
Tôi rất xúc động chứng kiến những cái ôm chúc mừng, những lời dặn dò của các quý thầy đối với các Phật tử mới quy y sáng nay.
Sớm nay tôi thật sự xúc động khi trực tiếp chứng kiến 43 thiền sinh phương tây nhận giới. Con số 43 là rất lớn. Lớn so với tổng số quý thiền sinh tham dự khóa tu ở chùa Pháp Vân là gần 300 vị.
Sớm nay tôi thật sự xúc động bởi lễ quy y cho 43 Phật tử được thực hiện bởi 1 nhà sư Việt Nam. Thầy Thích Pháp Ứng, một quý thầy người Việt Nam của chúng ta đã chủ trì lễ quy y long trọng, ấm cúng và ý nghĩa này. Tôi biết rằng tinh thần buổi lễ, ý nghĩa của 5 giới, tinh thần thực hành giữ giới đã truyền đến tâm thức tất cả gần 300 thiền sinh phương tây này có mặt. Và rồi đây, tinh thần Phật giáo và nội dung của quy y ngũ giới sẽ lan tỏa không chỉ đến 43 gia đình của 43 quý Phật tử nhận giới mà đến nhiều người thân, bạn bè, đồng nghiệp của họ. Và hơn nữa, thông qua gần 300 quý Phật tử có mặt, Đạo Phật đang lan tỏa sâu rộng và có thực chất chất lượng đến các nước phương tây.
Sớm nay tôi rất xúc động bởi có hơn 20 quý thầy đến làm lễ quy y cho 43 thiền sinh. Xúc động hơn nữa khi phần lớn các quý thầy này là người phương tây. Trong số các quý thầy chỉ có thầy Pháp Ứng và vài quý thầy người Việt, 1 quý thầy người Thái Lan, 2 quý thầy người Malaysia còn lại là các quý thầy người phương tây. Gần 20 quý thầy người của các nước châu Âu. Con số này có thể còn nhiều hơn cả số lượng quý thầy quý sư cô của 1 vài trong số 63 tỉnh thành của Việt Nam, nơi vốn một thời được coi là cái nôi của Phật Giáo, nơi mà Phật giáo đã từng là quốc giáo, nơi mà Phật giáo đã được lan truyền sang Lạc Dương và Trung Quốc.
Tôi thật sự xúc động bởi thấy quý vị thiền sinh đã quy y và nhận giới sáng nay rất vui. Họ thật sự hạnh phúc. Hạnh phúc lan tỏa trên khuôn mặt họ, trong từng bước chân, ánh mắt, nụ cười của họ.
Cũng phải kể thêm rằng, cách đây 2 ngày, vào buổi chiều, chùa Pháp Vân đã tổ chức buổi chia sẻ về 5 giới. Tại buổi sinh hoạt thú vị này, 5 phật tử phương tây đã lên chia sẻ những lợi ích đích thực, rất thực tế mà họ đã có được kể từ ngày họ được quy y Tam Bảo và giữ giới. Họ cũng nói về những băn khoăn ban đầu khi suy nghĩ có nên tiếp nhận 5 giới hay không. Họ cũng chia sẻ rất thật lòng những khó khăn mà họ gặp phải trong thời gian đầu, những lôi kéo của đời sống thường ngày. Họ nói về những hoa trái họ gặt hái được kể từ ngày quy y và tiếp nhận 5 giới. Chúng tôi ngồi nghe mà thấy hạnh phúc vô cùng. Những bạn lên chia sẻ đến từ 5 quốc gia khác nhau, nếu tôi nhớ không nhầm là Anh, Achentina, Ai Len, Pháp và Hà Lan. Có bạn nói tiếng Anh cũng không thật là tốt nhưng câu chuyện của họ thì thật là tuyệt vời. Vô cùng ấn tượng và đáng học. Tôi tiếc là mình đã không ghi hình hay ghi âm lại để bạn bè, đồng nghiệp, người thân và học trò của tôi không may mắn có mặt tại đây có thể nghe được và học hỏi.
Lễ quy y và trao truyền 5 giới kết thúc, tôi ngồi yên lặng trong ít phút tại thiền đường. Tôi ngắm nhìn những khuôn mặt hạnh phúc. Tôi nghĩ đến những con người Việt Nam tuyệt vời chúng ta, như thầy Pháp Ứng sớm nay. Thầy cùng các quý thầy khác đã hướng dẫn ít nhất 43 chúng sinh và kèm theo đó là 43 gia đình bước vào thế giới mới của trí tuệ và từ bi, của hiểu và thương, của chánh niệm và tỉnh giác.
Tôi ngước nhìn lên phía trên. Đức Phật đang mỉm cười rất tươi với tôi và vui cùng tôi vì tôi đã nhận ra hạnh phúc nhiệm màu này. Cũng phía trên là dòng chữ thư pháp bằng tiếng Việt “Nuôi dưỡng tình huynh đệ; Bảo vệ hành tinh xanh”. Rồi tiếng Anh “Protecting our planet; Nourishing our togetherness” và tiếng Pháp “Protéger notre Terre Mère; Nourrir notre fratenité””. Những lời nhắc nhở thật quý giá vào lúc này khi biển Việt Nam bị ô nhiễm nặng, khi tâm của không ít chúng ta cũng đã ô nhiễm, khi đất mẹ tại nhiều nơi bị đào bới, bị tàn phá, khi rừng bị đốn hạ không thương tiếc, khi chính quyền nhiều nơi còn làm ngơ hay tiếp tay cho việc phá hoại thiên nhiên và tình người.
Tự nhiên tôi nhớ đến 1 lễ quy y tại một ngôi chùa ở Việt Nam. Trong lễ quy ý đó chỉ có 1 quý thầy làm lễ (có lẽ bởi không mời thêm được 2 hoặc vài quý thầy khác nữa). Điều mà tôi ngạc nhiên trong lễ đó là chuyện các phật tử chỉ nhận điệp quy y mà không thọ nhận 5 giới. Tôi có hỏi thầy trụ trì làm lễ thì thầy bảo rằng Phật tử bây giờ không muốn nhận 5 giới. Họ sợ nhận rồi không giữ được nên họ chỉ muốn quy y mà không nhận giới. Thôi thì gieo duyên cho họ. Quy y mà không nhận giới cũng tốt lắm rồi – thầy giải thích với tôi. Ôi!
Quy y là quay về và nương tựa vào Phật, vào Pháp vào Tăng. Thọ nhận 5 giới là để lợi ích cho chính mình và người thân của mình. Lễ quy y là phần nghi lễ, là hình thức. Cái chính là người nhận điệp thọ giới có thật sự quay về nương tựa vào Tam Bảo hay không. Cái chính là chúng ta có ý thức được rằng việc chúng ta không (hoặc giảm bớt) sát sinh, trộm cắp, tà dâm, nói dối, lạm dụng bia rượu và các chất kích thích là có lợi cho chính mình hay không. Tôi thiết nghĩ, chỉ khi ý thức rất rõ các vấn đề này thì lễ quy ý mới thật sự có ý nghĩa và có tác dụng.
Sớm nay tôi cảm nhận lễ Quy y cho 43 thiền sinh phương tây rất long trọng và thiết thực vô cùng. Tôi nhắm mắt lại và tưởng tượng ra lợi ích khi thế giới này đã có thêm 43 công dân nữa là con Phật và giữ giới. Nhất là họ lại là người của các nước châu Âu phát triển, văn minh. Tôi mừng vui vô hạn.
Bạn có suy nghĩ gì không, khi bạn là người Việt Nam? Bạn đã quy y và thọ nhận 5 giới chưa? Bạn có thường xuyên đọc tụng và nhắc mình giữ 5 giới mỗi tháng khônng? Nơi bạn sinh sống đã có tăng thân, có đạo tràng hay chưa? Bạn có hành thiền và sống chánh nhiệm thường xuyên không? Tôi thật sự thật sự mong chúng ta cùng nhắc nhau tu tập tinh tấn để từng bước tiến dần đến giác ngộ và giải thoát.
Thở đi, đẹp một kiếp người;
Cười đi, để có cuộc đời bình an;
Thiền đi, tuệ giác tự tăng;
Chánh niệm đi, ta tự vững vàng + thảnh thơi”.
Đời ơi, em đẹp lắm. Thật mà./.
Thiện Đức Nguyễn Mạnh Hùng - Công ty sách Thái Hà