VẤN: Con muốn hỏi tại sao khi Đức Phật sinh ra đời lại bước đi bảy bước mà không phải là sáu bước hay tám bước? Ý nghĩa của bảy bước đi có hoa sen nở là gì? Đức Phật mới sinh ra đời chỉ là một em bé sao có thể đứng dậy bước đi, vậy điều này là hư cấu truyền thuyết theo cổ tích hay có thật?
ĐÁP:
Bồ tát Sĩ Đạt Ta sau khi thành Phật, trong 49 năm đi thuyết pháp độ sanh, ngài có nói đến bản sanh bản sự, cuộc đời của Ngài cho các đệ tử nghe và được ghi lại trong kinh.
Thuyết Bồ tát Sĩ đạt ta khi mới sanh ra đi bảy bước trên bảy hoa sen có ý nghĩa: mỗi hoa sen là biểu hiện một Đức Phật, bảy hoa sen là báo hiệu bảy Đức Phật đã và đang thị hiện trong thế giới ta bà độ chúng sanh, cũng là để báo hiệu chúng sanh biết rằng, Đức Phật Thích Ca Mâu ni là Đức Phật thứ bảy. Trong bộ kinh Trường A Hàm, bài kinh thứ nhất (Nhân duyên giáng sanh, thành đạo, giáo hóa của bảy đức Phật trong thế giới Ta bà), có ba đức Phật của kiếp quá khứ (Trang nghiêm kiếp) và bốn đức Phật của kiếp hiện tại (Hiền kiếp). Kinh không nói đến kiếp vị lai (Tinh tú kiếp), Bảy đức Phật gồm :
1. Đức Phật Tỳ Bà Thi của kiếp quá khứ - 2. Đức Phật Thi Khí của kiếp quá khứ - 3. Đức Phật Tỳ Xá Bà của kiếp quá khứ - 4. Đức Phật Câu Lưu Tôn của kiếp hiện tại - 5. Đức Phật Câu Na Hàm của kiếp hiện tại - 6. Đức Phật Ca Diếp của kiếp hiện tại - 7. Đức Phật Thích Ca của kiếp hiện tại giáo hóa chúng sanh trong thế giới ta bà.
Ở một thuyết khác Kinh Ưu Bà Di Pháp Môn Tịnh Hạnh – phẩm Thuỵ Ứng kể rằng: “Sau khi mang thai đấng Đại thánh – gần đến ngày mãn nguyệt khai hoa, hoàng hậu Ma-gia theo phong tục trở về quê hương để sinh nở. Trên đường về, nghỉ chân ở một công viên xinh đẹp gọi là vườn Lâm-tỳ-ni, hoàng hậu khoan thai dạo bước trong vườn hưởng một bầu không khí trong lành, khỏe khoắn sau chặng đường dài mệt nhọc. Đến dưới một gốc Vô ưu, nhìn đoá Ưu-đàm ngàn năm một lần khoe sắc đưa hương – bất giác – hoàng hậu Ma-gia giơ cánh tay phải lên hái hoa – liền đó từ phía hông hữu đức Phật đản sanh – nhẹ nhàng đi bảy bước trên bảy hoa sen,
Hình ảnh đức Phật đản sanh và bảy bước hoa sen ấy là một biểu tượng rất ý nghĩa, mô tả sự đản sanh của đức Phật. Sự xuất hiện của một vị Phật – hay nói một cách rõ hơn, một chúng sanh từ thân phận phàm phu, muốn đạt đến quả vị Phật, phải trải qua lộ trình bảy bước hoa sen ấy: Bước thứ nhất: Nhìn về phương Đông, vì các chúng sanh làm người dẫn đường tối thượng. Bước thứ hai: Nhìn về phương Nam, vì các chúng sanh làm ruộng phước tốt. Bước thứ ba: Nhìn về phương Tây, vì chúng sanh đây là thân cuối cùng vậy. Bước thứ tư: Nhìn về phương Bắc, đức Phật vì chúng sanh mà thị hiện ra cõi đời ngũ trược này bằng thân người thành tựu Chánh đẳng chánh giác – và giải thoát khổ đau cho chúng sanh. Bước thứ năm: Nhìn về phương dưới, vì chúng sanh hàng phục các loài ma. Bước thứ sáu: Nhìn về phương trên, vì chúng sanh, làm nơi nương tựa của trời, người. Bước thứ bảy: Đức Phật tuyên bố: “Trên trời, dưới trời chỉ có Ta là trên hết”
Bảy bước đi trên bảy hoa sen, theo giáo lý là biểu hiện bảy hạnh lành của Phật khi hội nhập thị hiện vào cuộc đời, đem giáo pháp của ba đời chư Phật y như pháp mà độ chúng sanh. Một Đức Phật giáng sanh vào thế giới ta bà phải có đủ tiêu chuẩn hành trang độ đời, đức Phật trước Phật sau đều y như thế mà giáo hóa, không làm sai lệch chánh pháp của ba đời chư Phật. Cũng nhằm để cân nhắc cho chư đệ tử tu hành đúng pháp, hoằng truyền đúng chánh pháp Đức Phật, giáo hóa đệ tử không làm khác quy trình Đức Phật ban truyền, như: ở một trình độ chư Tăng khi mới bước vào thềm thánh điện phải tu diệt ái dục; cho đến khi tu đắc đạo thì Đức Phật dạy thể hiện tâm từ bi mà đến với muôn loài mà hóa độ giải thoát.
HT Thích Giác Quang
