Mục Lục
Sáng sớm hôm sau, Ngọc Lâm trở dậy tuy cũng làm việc theo thời khóa biểu như thường lệ, song lòng thầy không khỏi bồn chồn, thấp thỏm.Hình tượng của Vi Đà Bồ Tát mặc áo nhung, cầm bảo chử, cứ lởn vởn hiện ra trong đầu óc thầy, lúc nào thầy cũng nhớ lời của sư huynh Ngọc Lam nói là hôm nay thầy sẽ được gặp Vi Đà Bồ Tát, song hình thù của thật của Vi Đà Bồ Tát không biết có giống như pho tượng mà mình lễ hàng ngày?
Trên Phật điện, đèn nến sáng trưng, khói hương nghi ngút, tiếng tụng kinh của các sư họa theo nhịp mõ trầm hùng, thỉnh thoảng lại điểm lẫn tiếng chuông, ngân nga, văng vẳng và du dương như một điệu nhạc; mọi ngày thường, khung cảnh và thanh âm ấy đã làm cho Ngọc Lâm say sưa, ngây ngất và cảm động. Nhưng hôm nay, trái lại, Ngọc Lâm chỉ mong cho chóng hết khóa lễ sáng, vì tâm trí của thầy đã dồn cả vào việc đi gặp chân thân của Vi Đà Bồ Tát.Sau khóa lễ chấm dứt, Ngọc Lâm từ Đại Hùng Bảo Điện đi ra, đến trước tượng Vi Đà Bồ Tát lạy mấy lạy, lúc đó trời cũng đã mờ mờ sáng.Ngọc Lâm quỳ trước tượng Vi Đà Bồ Tát và lâm râm khấn khứa, chúc tụng:
- Lạy Bồ Tát, ai cũng nói ngài thường cảm ứng khắp ba châu để hộ trì Phật pháp, ai cũng nguyện lễ bái ngài. Đã mấy lần ngài đưa thức ăn và cả áo rét đến cho con, con cảm kích vô cùng! Ngọc Lâm này tuổi còn ít, lại không có đức, đâu có xứng đáng với lòng thương xót của ngài! Sư huynh Ngọc Lam bảo con gần trưa hôm nay ra đứng ở giữa đường phía ngoài chùa sẽ được thấy chân thân của ngài, lúc ấy kính xin ngài rủ lòng thương chỉ cho những chỗ ngu muội của con!Đang lúc Ngọc Lâm khấn thầm như thế thì bỗng sau lưng có tiếng thét lên:
- Không! Không được! Hôm qua tôi bảo chú sáng nay đi gặp vị Hộ Pháp Vi Đà đã mang thức ăn và áo đến cho chú, chứ không phải vị Vi Đà bằng gỗ chạm khắc này!
Ngọc Lâm chưa hiểu vỡ lẽ, vội ngoảnh đầu nhìn lại thì đó là sư huynh Ngọc Lam!Ngọc Lâm đứng dậy, đi đến trước sư huynh Ngọc Lam, cất tiếng: Chào sư huynh!
- Sao chú lẩn thẩn vậy! Ngọc Lam lắc đầu hỏi.
Một luồng gió lạnh hắt vào mặt Ngọc Lâm, thầy ngơ ngác nhìn sư huynh Ngọc Lam bằng ánh mắt hoài nghi.
- Chú cầu vị Bồ Tát bằng gỗ này chỉ cho chú những điểm ngu muội để làm gì?
- Rất mong sư huynh chỉ giáo cho! Ngọc Lâm đã hiểu lời nói của sư huynh.
- Tất cả Phật đã nói hết rồi, chỉ giáo, còn gì nữa mà chỉ giáo? Ngọc Lam lắc đầu.
- Song - Ngọc Lâm nói - Chân lý của Phật không phải ai cũng có thể hiểu được, vậy nhờ thiện tri thức chỉ bảo, dắt dẫn há không cần thiết lắm sao?
- Thế tôi là thiện tri thức? Ha... ha...! Tiếng cười ha ha của Ngọc Lam làm cho mấy con chim đang đậu trên cây ngọc lan phía trước chùa cũng phải giật mình và cất cánh bay.
- Sư huynh - Ngọc Lâm nói một cách cung kính - Trước kia Ngọc Lâm này không biết, có điểm vô lễ đối với sư huynh; gần đây tôi cứ mong có dịp để sám hối sư huynh, nhưng lúc nào cũng thấy sư huynh vội vội vàng vàng, mà đến phòng riêng cũng không gặp sư huynh, sư huynh là người đạo cao, đức trọng, chắc sư huynh chả để ý đến những việc đã qua.
- Không nói quá khứ và vị lai, ngay việc hiện tại cũng chưa xong.
Ngọc Lam nhìn thẳng vào mắt Ngọc Lâm; nói tiếp:
- Tôi hỏi chú việc hiện tại mà người xuất gia phải làm là việc gì?
- Hoằng dương Phật pháp, cứu giúp chúng sinh!
- Thế chú đã Hoằng Dương Phật Pháp chưa?
- Tôi vẫn chưa hiểu gì.
- Thế chú đã cứu giúp chúng sinh chưa?
- Nếu có cơ hội tôi sẽ làm! Ngọc Lâm lại nhớ đến việc cứu Vương tiểu thư.
- Này chú! Chưa đến giờ điểm tâm, không khí buổi sớm trong sạch thế kia, chú với tôi hãy ra cửa Tam Quan đi dạo một lúc.
Ngọc Lâm gật đầu, theo sau Ngọc Lam.Lần đầu tiên hai anh em họ đi chung với nhau và cũng là lần đầu tiên Ngọc Lam tỏ thái độ của một vị sư đường bệ, siêu việt.Họ dừng lại bên bờ hồ phía ngoài cửa Tam Quan.
- Sư đệ! Ngọc Lam thân mật gọi Ngọc Lâm.
- Chú bảo hiểu được Phật pháp mới đi Hoằng dương, nếu thế không bao giờ chú hiểu được Phật pháp, vì chính lúc hoằng dương phật pháp mới có thể hiểu Phật pháp. Ngày ngày cứ đóng khung trong cảnh chùa và nhai đi nhai lại mấy cuốn sách cổ, như thế đâu có thể hiểu được Phật pháp?
- Đúng thế, đó chỉ hiểu được bề ngoài của Phật pháp, mà chưa hiểu được phần thực dụng của Phật pháp. Ngọc Lâm đồng ý với Ngọc Lam.
- Phật pháp chân chính không phải ở xa lìa chúng sinh, tu học Phật pháp là phải tìm Phật pháp ngay giữa chúng sinh; chú có thấy hiện nay phần nhiều người học Phật muốn ly khai chúng sinh? Ngọc Lâm gật đầu.
- Chú nói có cơ hội chú sẽ cứu chúng sinh, kỳ thực cho đến nay chú vẫn chưa cứu được người nào. Thí dụ có người té xuống hồ - Ngọc Lam chỉ xuống hồ nước - chú muốn cứu họ, chú phải nhảy xuống vớt họ lên bờ, cứu họ khỏi chết đuối, thế mới là cứu người; song hiện giờ chú chưa cứu người theo cách ấy, chú thấy chúng sinh đắm đuối trong bể ái dục, chú muốn cứu, song chỉ đưa họ lên khỏi mặt nước để thở trong giây lát, rồi lại quăng họ xuống và thung dung rũ áo ra đi, như thế mà chú tưởng là chú đã cứu người?
Câu nói của Ngọc Lam đánh trúng tâm bệnh của Ngọc Lâm, Ngọc Lâm xấu hổi, cúi đầu, yên lặng không đáp.
- Từ nay về sau, chú cứu ai phải cứu đến nơi đến chốn, đừng đem con bỏ chợ!
Giọng Ngọc Lam như ra lệnh.Ngọc Lâm biết sư huynh muốn ám chỉ việc mình vào làm rể trong Vương tướng phủ, thầy nghĩ cũng đúng: thầy vào tướng phủ tuy đã thuyết phục được Vương tiểu thư, nàng đã khỏi bệnh, song thầy vẫn chưa cứu nàng ra khỏi bể sinh tử, ái dục.
Ái tình của con người vốn là chủng tử từ kiếp trước, không phải năm ba câu nói mà đoạn từ ngay được. Trong đêm tân hôn, tuy Ngọc Lâm đã dùng câu nói cảm hóa được Vương tiểu thư và vẫn giữ được tâm hồn trong trắng để trở về với sự nghiệp tu hành, song tình yêu của Vương tiểu thư đối với Ngọc Lâm vẫn chưa hoàn toàn chết hẳn, chính Ngọc Lâm cũng hiểu rõ điều đó.Dĩ nhiên Ngọc Lâm cũng không thể quên hẳn được vẻ đẹp yêu kiều và tình tứ của Vương tiểu thư, song thầy cứ cố quên, vì thầy hiểu rằng ái tình có sức mạnh ghê gớm, nếu không cẩn thận sẽ bị lôi cuốn theo. Bồ Tát sợ nhân, chúng sinh sợ quả, Ngọc Lâm luôn luôn ghi nhớ câu nói ấy.Giờ đây nghe sư huynh nói, biết rằng sư huynh cho mình chỉ mới đưa Vương tiểu thư lên khỏi mặt nước, rồi lại buông nàng ra, chứ chưa thật cứu nàng ra khỏi bể khỏi, song làm thế nào để cứu nàng? Lúc ấy Ngọc Lâm bắt đầu cảm thấy buồn phiền!
Từ trên cây ngô đồng bên bờ hồ mấy chiếc lá vàng rơi xuống vai Ngọc Lâm, thầy đưa tay rủ chiếc áo bông mới để gạt những lá xuống đất.
- Chú mặc chiếc áo mới ấy có thấy ấm không? Ngọc Lam nhìn Ngọc Lâm từ đầu đến chân.
- Đây cũng là nhờ ơn Vi Đà Bồ Tát.
- Ủa, lại cũng Vi Đà Bồ Tát! Ha... ha...
- Sư huynh nói là hôm nay tôi sẽ được thấy ngài hộ pháp Vi Đà Bồ Tát mà?
Ngọc Lâm nhìn sư huynh Ngọc Lam chằm chặp bằng ánh mắt dò hỏi: - Phải rồi, hôm nay chú sẽ được thấy ngài Hộ Pháp đã đưa thức ăn và áo đến cho chú, Ngọc Lam không nói đến bốn chữ "Vi Đà Bồ Tát" nên dù có thông minh, Ngọc Lâm cũng không hiểu ngụ ý câu nói của sư huynh.Ngọc Lâm biết thế nên cũng không hoài nghi nữa.Boong! Boong! Boong!.... Tiếng chuông báo hiệu điểm tâm trong chùa vọng ra. Trời đã sáng hẳn.
- Sư huynh, đến giờ ăn điểm tâm rồi!
- Ăn! Suốt ngày chỉ có ăn, ngoài việc ăn ra, hình như con người không còn việc gì khác.
Ngọc Lâm nghe sư huynh nói thế, biết là mình đã nói vội, thầy thấy đỏ mặt!
- Chú về ăn đi, tôi còn đi đàng này có chút việc.
Không đợi Ngọc Lâm trả lời, nói xong, Ngọc Lam rũ tay áo và đi thẳng.Ngọc Lâm nhìn theo Ngọc Lam, một cảm giác mang mang thoáng hiện trong óc thầy.Gần đây sao sư huynh lại tỏ thái độ kỳ lạ và bí ẩn, ông không có một chức vụ gì ở trong chùa, hơn nữa, không ai chơi bời với ông, ai cũng cho ông là người điên điên, khùng khùng, không thèm lai vãng, và chính ông cũng vậy, ngoài việc ăn xong lại ngủ ra, ông coi như cõi đời này không có liên quan gì đến ông. Trước kia Ngọc Lâm không những chẳng thèm đếm xỉa đến ông, mà còn ghét ông vô hồi kỳ tận. Từ sau hôm chép lại bộ kinh Pháp Hoa, Ngọc Lâm mới biết ông là một người phi phàm; rồi hòa thượng trụ trì lại bảo là ông tu mật hạnh của một Đại Thừa Bồ Tát, nên từ đấy Ngọc Lâm không dám khinh thường. Song từ khi Ngọc Lâm hối cải, thay đổi thái độ đối với ông, thì ông lại càng tỏ ra thần bí, ông đi, về bất định; lúc muốn tìm ông thì đâu cũng không thấy, lúc không tìm kiếm ông thì tự nhiên ông xuất hiện. Khi Ngọc Lâm thấy ông, ông chỉ nói câu được, câu chăng rồi lại bỏ đi, nếu Ngọc Lâm muốn nói gì với ông cũng khó.Ngọc Lâm nhìn hỉnh ảnh sư huynh đã khuất xa rặng cây ngoài đầu đường mới quay gót trở về. Vừa đi thầy vừa nhìn tứ phía, đâu đâu cũng vắng lặng. Ngọc Lâm tự nghĩ tình cảm con người xưa nay cũng vắng lặng như thế, không có mừng, giận, thương, vui, lo sầu, khổ não, song chỉ vì để ngoại cảnh chi phối mà lòng người trở nên xáo trộn, cũng như một trận gió thổi qua, làm cho cây rung động, hay một viên đá rớt xuống, khiến mặt hồ gợn sóng.
Khi còn tấm bé, tâm hồn Ngọc Lâm trong sạch, vắng lặng không một điểm nhơ, khi lớn lên, những nổi bất bình ở đời, những lo âu của kiếp người, sự suy vong của Phật giáo và một đoàn thể tăng đồ phức tạp, đã khiến cho tâm hồn thầy xao xuyến, bất an. Thêm vào đấy, hiện giờ Vương tiểu thư và sư huynh Ngọc Lam, việc họ làm, lời họ nói đều gây tiếng vang trong lòng thầy, do đó, Ngọc Lâm thấy tình cảm bị khích động.
- Chú có thấy thầy Ngọc Lam và sư ông Ngọc Lâm đi ra không?
Lúc Ngọc Lâm sắp bước vào cửa Tam Quan thì nghe tiếng sư bác trực nhật hỏi sư chú gác cửa ngõ.
- Không! Quái nhỉ, hai người có thể cùng đi với nhau kia à? Sư chú gác cửa hỏi lại bác trực nhật, vì theo họ, ai mà cùng đi với Ngọc Lam thì người ấy là cái mốc cho họ cười, huống chi đây lại là Ngọc Lâm vốn ghét cay ghét đắng sư huynh.
- Không biết họ đi làm cái ma gì?
- Đã hai ba lần tôi thấy Ngọc Lam đứng nói chuyện với một người con gái trẻ măng ở phía ngoài Tam Quan, không biết họ nói chuyện gì!
- Ừ, tôi cũng bắt gặp một lần, không ngờ cái ông điên điên, khùng khùng ấy mà vẫn còn động lòng trần!
Ngọc Lâm vốn không thích nghe những lời nói xấu sau lưng, nên tảng lờ như không nghe, song vừa đi được mấy bước thì những tiếng
"Ngọc Lam.... con gái..... lòng trần" rót vào tai thầy, bất giác thầy dừng bước một cách tò mò.
- Lần nào cô ả cũng đứng xa xa ngoài Tam Quan nói chuyện với Ngọc Lam, trông diện mạo cô ta không phải là con nhà tầm thường, và tôi nhớ mang máng như đã thấy cô ở đâu, rất tiếc chỉ nhìn được có một bên, chứ nếu nhìn thẳng mặt tôi có thể nhận ra ngay.Sư chú gác cửa cao hứng nói và tỏ ra ta có một nhãn lực phi thường.
- Cô ả coi bộ chưa lập gia đình, trong chùa có sư ông Ngọc Lâm xinh trai đáo để, sao cô ả không đến mà ve vãn lại đi dấm dớ với ông tổ nội nửa rồ nửa dại ấy không biết?....
Ngọc Lâm không muốn nghe, cúi đầu bước mau về phòng riêng sau điện Phật.Lúc này Ngọc Lâm thấy bất mãn với người đời, thầy tự nghĩ tuy cũng có lúc sư huynh tỏ ra điên khùng, song đó là người cố ý giả tạo, nếu không, sao lời nói của sư huynh hàm súc một ý nghĩa xâu xa như thế? Một vị Thánh Tăng có lẽ nào lại bị người đời khi rẻ, chê bai và trào lộng như vậy?
Ngọc Lâm bực tức đến nỗi quên cả ăn sáng. Ngọc Lâm tự nghĩ nếu lời nói của sư chú gác cửa và sư bác trực nhật đúng sự thật, thì nhất định sư huynh phải có một việc gì bí ẩn lắm. Nhưng người con gái ấy là ai? Nàng ở đâu đến? Ngọc Lâm chịu không thể nghĩ ra.Ngọc Lâm quét dọn trên Phật điện tươm tất cả rồi, tuy vẫn còn sớm, song thầy sợ nhỡ giờ hẹn không được gặp Vi Đà Bồ Tát, bởi thế thầy thành khẩn ra đứng giữa đường phía ngoài chùa chờ đợi thật sớm. Con đường này trừ những ngày đình đám tấp nập, ngày thường rất ít người qua lại.
Ngọc Lâm luôn luôn đưa mắt nhìn tứ phía, càng gần trưa, lòng thầy lại càng bồn chồn hồi hộp.
Xa xa một hình bóng thiếu nữ đang đi đến.
- Mình không nên nhìn nàng, nhỡ ra Vi Đà Bồ Tát xuất hiện đằng phía sau, thấy thế ngài sẽ quở trách mình. Trong lòng Ngọc Lâm tự nghĩ như thế nên thầy ngoảnh nhìn sang hướng khác. Không bao lâu, Ngọc Lâm nghe sau lưng có tiếng chân bước dồn và tiếng người vang lên:
- Tế lang, à Vạn Kim Hòa thượng, ấy chết thầy Ngọc Lâm! Thầy.... thầy ở đây hả?
Ngọc Lâm quay lại, buột mồm kinh ngạc:
- A! Thúy Hồng! Vẫn lại là cô!
HT Thích Quảng Độ
