Đường quê xao xác lá, cảnh chiều thật yên bình. Những chiếc lá cuốn mình theo ngọn heo may hờ hững như nhắc rằng mùa thu đã đến thêm một lần. Khói lam từ những mái nhà tranh tỏa lên không gian một mùi cay cay dễ chịu. Chiều như xuống nhanh hơn.
Nhấn mạnh bàn đạp, Hương như muốn thâu ngắn quãng đường để với em. Trán nàng lấm tấm mồ hôi, vạt áo bạc màu tung theo gió, tia nắng cuối ngày le lói, bóng Hương trải dài liêu xiêu.
Nghe tiếng xe đầu ngõ thằng Cườm đã reo lên.
- Hoan hô chị hai về.
Hương bế thốc em đặt em lên yên xe, thằng Cườm khoái chí nổ máy miệng gừm gừm, nhọc mệt như tan trên gương mặt rạng rỡ của cô gái đang tuổi tròn trăng.
- Em đã học bài chưa?
- Dạ rồi.
Câu nói nhắc Hương sống về với bao kỷ niệm, một năm thôi nhưng nó theo người đi mãi, ngày ấy những lần từ chợ về, mẹ chia bánh cho hai chị em, cũng hỏi như vậy. Rồi một buổi chiều, mẹ về nhà kêu nhức đầu, Hương thay mẹ chăm sóc em, nào ngờ, phải thay luôn đến bây giờ. Khóc không còn nước mắt trong ngày đưa tang mẹ. Cảnh nhà côi cút càng khốn khó hơn, năm tháng cơ cực cứ thế trôi đi.
Hương nối nghiệp mẹ nhận rau đi bỏ mối, vật lộn với chiếc xe đạp cũ, ngã không biết bao nhiêu lần mới điều khiển được. Và Hương như lớn lên từ đó.
- Chị hai ơi! Em đói rồi.
Câu nói của em kéo Hương quay về thực tại, bữa tối được dọn ra. Nén nhang từ tay thằng Cườm tỏa mùi dìu dịu, đó là thói quen chị em tập cho nhau từ ngày tang tế. Lắm lúc cu cậu chiếu lệ nhưng ánh mắt nghiêm khắc của chị đã huấn luyện cậu thành nếp.
- Mời mẹ về ăn cơm.
Đôi mắt người quá vãng mỉm cười trước tấm lòng con trẻ, hình như đằng sau nụ cười buồn ấy là nỗi ái ngại tràn ngập thương yêu. Những khi em đòi mẹ, hai chị em khóc như nhau, để dỗ em Hương bảo mẹ chưa về nhưng nước mắt cứ rơi. Ba chén cơm gạo cũ, bát canh rau sau vườn, chén nước tương thiếu gia vị, thực khách là hai người chưa kịp lớn. Đứa nhỏ không quen đòi ăn sướng, đứa lớn chưa thể làm khá hơn, hình như số phận cũng để dành một chút may mắn cho hai sinh linh bé nhỏ ấy, họ khỏe mạnh trước khắt khe của cuộc đời.
- Cườm ăn nhanh lên chút nữa chị cho lên chùa chơi.
- Thiệt hôn. Cườm sáng mắt.
- Em làm xong bài tập rồi, chị hai hứa hén.
- Thiệt mà nhanh đi.
Bát cơm sạch veo, với Cườm như thế là sướng nhất. Lên chùa có bạn chơi chung, được học hát, học trò chơi, mà thích nhất là những trái chuối vàng ươm ngọt lịm. Nhưng hôm nay cậu phụng phịu:
- Em không có áo mới, anh Nam có áo đẹp lắm chị may cho em một cái đi.
- Ngoan rồi chị may cho. Hương đấu dịu.
Lòng chị như thắt lại, không nỡ lừa em nhưng biết làm sao. Lo ăn đã khó nữa là. Nghe nói vậy thằng Cườm nhảy tưng tưng. Nhìn lại mình, chị cũng thấy ái ngại khi đến chỗ đông người, áo của mẹ để lại cũng đã ngã màu, áo của chị đã mặc qua nhiều nước.
Trăng tháng bảy nhuốm mây thu bàng bạc, bọn trẻ nhiệt tình ca hát, Hương chìm trong những lời cầu nguyện kính thành.
Khóa lễ Vu lan được tổ chức như thường lệ. Chùa nghèo, không có thầy, bà con ai có thứ gì cúng thứ đó. Dân quê lam lũ quanh năm chỉ những ngày như vậy họ mới nghỉ tay về chùa lễ Phật. Mọi người tập niệm Phật, chắp tay chào nhau đôi khi còn luống cuống vụng về, nhưng thế đã là quý lắm, sương nắng mòn vai làm sao có thì giờ học hỏi. Hương chấp tay theo mọi người, chị đặt trọn niềm tin cầu nguyện cho mẹ cha… trên áo chị đóa hồng trắng đang ngự trị, lòng chị nhói đau, một đôi ánh mắt ái ngại chợt nhìn, chuông chiều điểm nhẹ lan xa. Mùa hoa nay thay màu và chị hiểu rằng nó theo chị đến suốt đời; chị gọi trong tiếng nấc… mẹ ơi và dòng lệ không ngăn nổi.
- Mẹ ơi! Chúng con ra thăm mẹ.
Hai chị em quỳ trước mộ thì thầm. Cỏ một năm đã um tùm trên nấm đất. Mờ mờ sau màn khói, Hương bảo em thắp thêm nhang cho những ngôi mộ xung quanh. Chiều nghĩa trang đìu hiu gió, hai con người côi cút lom khom.
Ráng chiều ửng ở phía Tây, bóng hai chị em xiêu xiêu trải dài trên những nấm mộ mấp mô.
Thoáng suy tư ^
Trí Đạo
Mùa phượng nở quê mình năm nay con không còn nhặt ép vào tim những trang sử có mẹ trong đời.
Mẹ ơi! Nơi phương xa con nghe tim mình hối hả, bởi Vu Lan mùa Báo hiếu lại về. Mùa lễ này con không được nhìn thấy mẹ, đang hao gầy với khuôn mặt qua nhiều nếp nhăn vì năm tháng gia đình mình nghèo khó. Con rời xa nhà đi theo tiếng gọi tỉnh thức, để tìm về món quà Chân như dâng tặng mẹ trong uyên nguyên dòng giác thuở nào.
Mẹ ơi! giữa hai bờ mộng - thực của cái quán trọ đời này, nào ma mỵ xảo thuật, nào cố chấp cường quyền. Con mông lung khiếp đảm như lạc đi phương hướng, nào biết đâu là lẽ huyền diệu của Phật đà. Có những đêm con suy tư thổn thức, huyết lệ tràn mà chẳng thót thành câu. Hiếu đạo kiếp này phải chăng con là kẻ vong ân thất nghĩa, hoang phí một đời mà chân tướng vẫn là kẻ phàm phu.
Mẹ ơi! Con vẫn biết mẹ ngày đêm mỏi mòn đợi ngày con trở lại, dù chỉ là giúp mẹ luồng chỉ qua kim tay bé nhỏ. Mẹ vẫn ngồi khâu cái áo cũ thuở nào con hay mặc. Mắt mẹ yếu dần vì thời gian hay nhìn nơi xa mong chí nguyện con thành tựu. Dầu cách trở quan san, nghìn trùng nơi viễn xứ, con vẫn luôn hoài niệm mẫu từ và thành tâm thắp nén hương lòng cầu nguyện hồng ân sắc tứ, mẹ vẫn luôn an lạc và hiện hữu trong con...
Thiện Nguyên