Vừa gởi xong bản thảo tập 4 Phật Pháp Vấn Đáp về để HT Thích Giác Quang xem qua và sau này còn phải chỉnh sửa tiếp tục, con thở phào nhẹ nhỏm sau biết bao tháng ngày chỉnh sửa miệt mài cùng sự giúp đỡ, góp ý của biết bao nhiêu người. Không ngờ trong cuộc đời lại có duyên đưa đẩy con đến với nghiệp làm sách gắn liền với Phật pháp và điều hành công việc giữa hai quốc gia Việt Nam và Hoa Kỳ.
Bảy năm trước, Sư bắt đầu theo thỉnh nguyện của con đi trả lời các câu hỏi Phật pháp vấn đáp. Con đến với báo Phật giáo trên mạng cũng 10 năm cũng chính là hành trình con biết đến Phật pháp. Thời ấy, báo Phật giáo trên mạng còn rất ít, các trang báo lớn còn chưa lên mạng và việc dùng mạng xã hội để hoằng pháp rất khiêm tốn. Nhiều người đã không đồng ý việc dùng mạng xã hội như yahoo 360, facebook đến youtube vì cho rằng như thế mọi người không trực tiếp đến trang nhà. Tuy nhiên, với một Phật tử ở xa quê, đó là điều duy nhất con có thể hoằng pháp tốt nhất.
Quả đúng như vậy, nhờ các mạng xã hội và báo Phật giáo online con tiếp cận với rất nhiều người. Sau này gần như các trang báo Phật giáo để hoằng pháp độ sinh. Nhiều bạn còn nhầm tưởng con là tu sĩ nên bất cứ thắc mắc câu hỏi nào cũng đến nhờ giúp và vì thế con phải thưa hòa thượng giúp đỡ. Có thể nói, Sư là những người đầu tiên, một bậc hòa thượng đức độ đi tiên phong trong việc trả lời các câu hỏi, hướng dẫn Phật pháp cho Phật tử trên mạng.
Năm tháng trôi qua, số lượng các câu hỏi đáp càng nhiều cũng như lượng Phật tử về chùa thưa hỏi cũng tăng lên nên con quyết định tổng hợp để xuất bản thành sách. Đây quả là một Phật sự không hề dễ dàng vì con phải tập trung dồn tâm lực thời gian rất nhiều để đọc và chỉnh sửa.
Sau khi tiếp nhận các câu hỏi đáp từ Sư, nhiệm vụ của con là phải đọc kiểm tra một vài lần chỉnh sửa, xem có vấn đề gì con thắc mắc để hỏi thêm và sư chỉnh sửa trở lại trước khi đăng lên mạng cũng như hồi đáp. Mỗi câu hỏi là một tiêu đề khác nhau để độc giả có thể hiểu được khái quát vấn đề.
Khi đã đủ các câu hỏi là 50 và 100 câu, con bắt đầu đánh vật làm việc để lên một mục lục hoàn chỉnh, phân loại, chỉnh sửa, đưa ra đề mục lớn chung, sắp xếp để các câu hỏi cũng như sách có một trình tự trôi chảy, hợp lý. Dù đa phần các câu hỏi là riêng rẽ không cần phải đọc theo thứ tự trước sau nhưng đôi khi cũng có sự bổ trợ nên phải biên tập cho đúng. Mỗi một lần biên tập chỉnh sửa là con phải đọc kỹ từng câu từng chữ để tránh sai sót vì con xuất ngoại khá lâu nên sợ rằng chính tả hay câu chữ không được chuẩn xác.
4 năm trước, quyển sách tập 1 ra đời để ấn tống biếu tặng. Sách của Sư từ nào giờ chỉ dành để ấn tống, dù sau đó cũng có một nhà sách lớn giúp phát hành tập 1 nhưng cũng phải dừng lại vì một vài lý do khách quan. Tập 1 và tập 2 được ấn tống một vài lần với khả năng giới hạn của con cùng các bạn. Mỗi lần ấn tống là mỗi lần chỉnh sửa bìa, thay đổi, layout, bao nhiêu công việc tập trung cao độ đến nổi con ăn ngủ cùng sách ngoài công việc làm thầy thuốc rất mệt ở bệnh viện cũng như việc nhà rất nhiều.
Tâm nguyện của Sư là chỉ giúp hướng dẫn Phật tử tu học cho đúng, hoằng pháp, sách để ấn tống biếu tặng theo nếp xưa chứ không có khái niệm trao đổi, bản quyền. Tuy nhiên, khi nhìn các câu hỏi đáp của Sư trên mạng đã giúp biết bao nhiêu bạn, rất nhiều trang nhà xin đăng tải,hỏi về sách, nhất là ở các vùng sâu vùng xa, miền Bắc hay miền Tây, con thật sự không cam lòng. Nhưng biết thế nào khi khả năng kinh phí giới hạn để ấn tống, sự liên hệ đến các đạo tràng con cũng không biết vì con ở hải ngoại.
Con thấy rằng hiện nay kinh sách khá nhiểu và rất nhiều nơi ấn tống đến thừa, sách ấn tống rất nhiều người không xem. Do đó, con nghĩ rằng phải đưa ra giá để cầm một quyển sách và người thật sự mua sẽ là người đọc sách. Điều cốt lõi là mọi người đọc sách, hiểu sách, biết tu tập hành trì để giúp người khác chứ không phải chỉ là việc biếu tặng sách tràn lan tốn kém không ích lợi. Như thế sẽ giúp duy trì được kinh phí in ấn các tập sách về sau nếu được các Phật tử đón nhận.
Sách hướng dẫn Phật pháp, băng đĩa ngày càng nhiều đến thừa. Tuy nhiên, con nghĩ rằng sách từ một vị Hòa thượng tu hành niêm mật gần 60 năm, một giảng sư giàu kinh nghiệm với oai nghi, đức độ, đạo hạnh hiếm gặp ngày nay sẽ là có giá trị nhất. Nếu một người muốn hướng dẫn người khác tu tập được tốt thì người ấy phải thật sự hành trì. Giả sử một người như con có thể cố gắng nghiên cứu trả lời nhưng Phật pháp con không hiểu, đường tu con chưa thông, giáo lý chưa tỏ thì sách không thể có giá trị, chưa nói còn là nguy hại. Do đó, sách của Sư chính là pháp thân Sư trao gởi giảng truyền tốt nhất cho hàng hậu học ngày sau.
Mang những tâm tư ấy con xin phép Sư được cho con phát hành sách đến các Phật tử và các đạo tràng cả nước theo giá in ấn làm sách mà không qua một công ty sách phát hành nào cả để đỡ nhiều chuyện thị phi cũng như giảm chi phí thấp nhất. Thế là con lại học cách nghiên cứu, biên tập, lắng nghe việc làm sách chuyên nghiệp là như thế nào. Dù trước đó con đã biên tập hai quyển sách nhưng giờ con phải làm lại từ đầu.
May mắn cho con cũng có một vài bạn đạo và một người em theo sát quá trình làm sách cùng con suốt bao năm qua. Mỗi bản thảo con lại đọc trở lại, chỉnh sửa, định dạng sách, layout thế nào, front chữ ra sao, chỉnh trang, chỉnh hàng, chính tả, câu chữ để được đẹp, rõ ràng, chuyên nhất. Tất cả những việc này con phải chịu trách nhiệm chính vì là người hiểu được tập sách.
Việc làm bìa mới trở lại là cả một quá trình khó khăn. Ban đầu con nghĩ sẽ rất dễ dàng nhưng rất nhiều người đến giúp, kể cả thuê mướn thiết kế đều không thể ra được ý nghĩa, tiêu chí của tập sách. Chỉ việc xây dựng hình ảnh thế nào là cả một vấn đề. Vì con biết con đòi hỏi cũng khá cao để bìa sách được đẹp nhất và ai nhìn vào cũng có cảm tình nên nhiều bản phát thảo gởi đến đều không thể tiếp tục.
May mắn Phật gởi chị, một người bạn đạo con chưa bao giờ quen biết qua giới thiệu đến giúp cho con dù chị đang mang thai. Chị nhu mì từ ái ra được một bộ bìa sách rất đẹp hợp ý con. Tuy nhiên, khi xem qua, Sư có góp ý một vài điều và cũng vì hình ảnh chưa chuẩn giáo lý, chúng con lại tiếp tục đau đầu làm bộ bìa thứ hai trong nhiều tuần. Chị thật thương con và có tâm, chị phải chỉnh từng ly từng tý, từ màu sắc, kích cỡ, kiểu chữ, từng cách hoa, khoảng cách với sự chi li đến khó khăn của con cho đến lúc con không còn một điều gì chưa hài lòng. Chị là người đầu tiên và duy nhất làm bìa sách cũng như đặt trọn việc làm Phật pháp đầy nhẫn nại đến giờ. Cũng may Sư hài lòng với bộ bìa thứ hai và nhiều người cũng khen bìa đẹp làm con rất vui.
Một chị khác cũng phải vất vả vì con để giúp con trong việc xin giấy phép, in ấn, chỉnh sửa, in bản thảo để mọi người cùng xem góp ý. Vì con ở xa, cũng không biết sẽ phải liên hệ phát hành thế nào đến các nhà sách hay đạo tràng nên chị bảo sẽ giúp con trong khả năng có thể. Sau này nếu có làm sách nói Phật giáo, chị sẽ lại giúp con tiếp tục cũng như nhờ người đọc giúp để đỡ tốn chi phí về sau. Con như con thoi chỉnh sửa, xem xét, liên hệ với mọi người.
Thật sự con cũng không biết khả năng mọi người đón nhận có tốt không nên chỉ biết cùng chị in trước một ít gởi các nơi. Nhìn các đạo tràng miền Bắc hay cả vạn người, cả triệu lượt người ùn ùn về những chùa am cốc gọi là dâng lễ, đốt vàng mã, cúng mặn, giải nạn, cúng sao, lòng con thôi thúc làm thế nào để họ có thể đọc được các tập sách của Hòa thượng, hoặc quý thầy đến các đạo tràng thuyết giảng cho họ hiểu mà hành trì cho tốt.
Nhìn trên mạng, người ta buôn bán tiền triệu tiền tỷ, ăn môt bát phở, uống một ly cà phê, nước giải khát có thể còn hơn giá trị một tập sách phát hành mà con chua chát buồn. Dẫu biết chị sẽ giúp phát hành trong khả năng có thể nhưng con cũng phải chủ động liên hệ khắp nơi, dù quen hay không, cứ đến gõ cửa hỏi thăm còn lại là ở tùy duyên. Con chỉ cầu mong là sách được mọi người đọc, hiểu, hành trì cho đúng thì sẽ tốt biết bao , họ sẽ tiết kiệm được biết bao nhiêu tiền của sức lực sống tự tại thảnh thơi trong giáo pháp nhà Phật.
Một số nhà sách liên hệ con chỉ xin họ giúp con phát hành, giá ở các nhà sách quy định và nếu họ bán không hết con xin nhận lại để không bị thiệt thòi. Đến cả thầy tổ, con cũng kéo vào phụ con đi quảng cáo, phát hành sách và phải mở hàng mua sách trước cho con được may mắn. Tự nhiên, giờ con lại bắt đầu với nghề đi giao dịch liên hệ với giá trị quyển sách chỉ một vài USD không hơn. Tuy nhiên, giá trị là ở đằng sau quyển sách, ở người chịu đọc thay đổi cuộc đời họ về sau nếu hữu duyên như đã thay đổi con vậy nên khó khăn cỡ nào, con cũng đều cố gắng làm và chấp nhận mọi hậu quả thiệt thòi xấu nhất có thể xảy ra.
Bảy năm trời Sư đã miệt mài thương chúng con mà trả lời Phật pháp đêm ngày dù Sư bận rộn không ngừng. Mười năm qua đến với cửa Phật, con may mắn được bên Sư, được Sư chỉ dạy, trao gởi, tin tưởng, nâng đỡ, chú nguyện, hứa khả mọi điều trong tình thương bao la rộng lớn hiếm thấy vô cùng. Dù bệnh tật liên hồi, dù vô thường Phật có thể rướt Sư về bất cứ lúc nào nhưng chưa bao giờ Sư ngừng trả lời Phật pháp hay từ chối giúp con bất cứ một điều gì cả đạo và đời cho con vui.
Những ngày còn lại bên Sư, con cố gắng hết sức mình để làm các tập sách Phật Pháp Vấn Đáp cho tốt nhất để sau này làm tiền đề cho những sách còn lại của Sư. Đây xem như là món quà tâm cao nhất con kính dâng lên Sư với cả một tấm lòng thành. Có khó khăn gian khổ đến đâu, có phải hao tổn bao sức lực, vật lực, tâm lực con cũng quyết sẽ cố gắng làm hết sức mình.
Thân tướng con người có thể ra đi nhưng pháp thân của Sư vẫn sẽ mãi thường trụ vĩnh hằng. Con đang chạy đua với thời gian để làm việc không ngừng, để Sư thấy được thành quả khi Sư còn tại thế bên con. Sư vẫn hay cười trích lời của HT Thích Nhất Hạnh nói với con rằng “Nếu ngày về thấy khung trời đổ nát. Thì tìm tôi trong tận đáy hồn anh.” Ký ức bao năm tháng bên Sư sao có thể xóa nhòa trong tâm trí con được.
Hằng đêm, sau những thời lạy Phật sám hối tu hành, con đều cầu xin chư Phật giúp để con hoàn thành sách được tốt và được mọi người đón nhận, để pháp thân của Sư được cao rộng bay xa phủ hết những nơi tăm tối vô minh nhất. Con trân quý những thời khắc còn lại bên Sư dù biết sẽ không thể nào vĩnh viễn và Sư là duy nhất, không có người thứ hai. Sau này dù Sư về với Phật, con sẽ tìm Sư trong những hình ảnh xưa cùng những lời giải đáp tu tập sư để lại cho đời. Để rồi mai này khi nhắc đến HT Thích Giác Quang, mọi người không chỉ nhắc đến một nhà Sư khiêm cung đầy từ bi, trí tuệ, đức độ hiếm gặp mà còn là một vị thầy tuyệt vời của thương hiệu “Phật Pháp Vấn Đáp.”
Ngọc Hằng