Hầu hết các chùa Phật Giáo ở Trung quốc, Hàn quốc, Nhật Bản và Việt Nam , những chùa thuộc hệ thống Bắc truyền, các môn phong pháp phái Cổ truyền, Thống nhất, cũng như các chùa trong Liên Tông Tịnh Độ Non Bồng đều có tôn trí và sử dụng một số loại thuộc pháp khí như chuông, trống, mõ, bảng, kiền chùy… được dùng để trang nghiêm đạo tràng, hoặc thêm phần sắc thái lễ nhạc trong lúc tụng kinh, lễ sám, thuyết pháp… Những loại này xuất hiện từ hồi nào? Nhằm mục đích gì?
Làm Nhà sư xuất gia hay Cư sĩ tại gia, nói chung người tu Phật không ai có thể nói không hiểu biết ít nhiều gì về chuông, trống, mõ trong chốn thiền môn. Những nhà tu thiền tuy không sử dụng âm thinh sắc tướng, trống phách, mõ chuông, nhưng không thể nói là không hiểu biết gì về chuông trống mõ là dụng cụ pháp khí Phật pháp có từ ngàn xưa. Làm nhà du Tăng Khất sĩ, du Tăng hóa đạo, thuyết pháp giảng kinh pháp, tế Tăng độ chúng, ở Tịnh xá không bao giờ có những pháp cụ nầy, nhưng cũng không xa rời sự hiểu biết về chuông, mỏ trống và một đôi khi vẫn có sử dụng, trong một số nghi lễ phổ thông…
Pháp khí có nhiều loại: loại để trang nghiêm, loại để cúng Phật, loại để báo thời. Khí cụ dùng để báo thời gian trong tự viện gọi là kiền chùy. Theo các bản Kinh, Luật (Hán tạng) đã được dịch, kiền chùy là từ chỉ chung cho các loại : chuông, trống...
Chuông:
* Chuông được phát hiện tại Trường An (khoảng 1000 năm trước tây lịch, thời Châu Chiêu Vương) thuộc loại sớm nhất tại Trung Quốc. Phật giáo Trung Hoa đã đưa chuông vào các tự viện lúc nào, hiện nay chưa tìm ra tài liệu khẳng định. Tuy nhiên, để tạm truy nguyên nguồn gốc của chúng có thể dựa vào một số tài liệu. Cuốn Quảng Hoằng Minh tập trong Đại Chánh tân tu Đại Tạng kinh ghi rằng vào đời Lục Triều (420-479) đã có nhiều lầu chuông. Năm Thiên Hòa thứ năm (566) đời Bắc Châu, bài Nhị giáo chung minh được khắc trên ba đại hồng chung lớn nhất thời bấy giờ. Hai trong ba cái này được đúc vào năm 579 và 665 tây lịch. Tục cao tăng truyện ghi năm thứ năm đời Tùy Đại Nghiệp (609), ngài Trí Hưng nhận lo việc chuông tại chùa Thiền Định ở kinh đô Trường An. Trong khoảng thời gian này trở về sau, Bắc Châu không ngừng đúc hồng chung để an trí trong các tự viện.
* Thời xưa có hai loại chuông được sử dụng trong các Tự Viện : * Phạn chung (chuông phạn): cũng gọi là "đại chung", "hồng chung", "hoa chung" hoặc "cự chung". Chuông này được đúc bằng đồng xanh pha ít sắt. Thông thường chuông cao khoảng 1.5m, đường kính khoảng sáu tấc. Loại này treo trong lầu
* Chuông, mục đích thỉnh chuông là để chiêu tập đại chúng hoặc báo thời sớm tối. Người Việt nam thường dùng từ "đại hồng chung" chỉ cho loại chuông thật to, gần như không còn có quy định cụ thể là lớn nhỏ bao nhiêu nữa. Chuông này còn gọi là chuông U minh.
Kệ khai chung :
Bài 1 :
Nguyện thử chung thinh siêu pháp giới
Thiết vi u ám tất giai văn
Văn trần thanh tịnh chứng viên thông
Nhứt thiết chúng sanh thành chánh giác
Văn cung thinh phiền não khinh
Trí huệ trưởng bồ đề sanh
Ly địa ngục xuất hỏa khanh
Nguyện thành Phật độ chúng sanh
An Dà Ra Đế Dạ Ta Bà Ha
(Kinh Tam Bảo – Hồng Tại Đoàn Trung Còn)
Bài 2 :
Hồng chung vang vọng tiến ban đầu
Địa ngục A tỳ thăm thẳm sâu
Thiên đường hữu đảnh ngân vang khắp
Trước Phật mười phương con cúi đầu
Cha Mẹ sanh thành Thầy bạn tốt
Quốc dân thủy thổ dám quên đâu
Thú cằm thoát khỏi tay săn bắn
Địa Tạng Quan Âm con nguyện cầu
Ân oán nhiều đời tợ biển sâu
Lẽ đạo huyền vi rất nhiệm mầu
Tẩy sạch long trần lên giải thoát
Nghe chuông nhớ Phật hết u sầu
Nam mô Định tâm vương Bồ tát ma ha tát
An dà ra đế dạ ta bà ha
Kệ thu chung :
Bài 1 :
Chuông chùa vang vọng khắp muôn nơi
Cảng tĩnh trần ai giấc mộng đời
Sức kiệt hơi tàn buông tất cả
Nhớ câu niệm Phật thoát luân hồi
Bài 2 :
Nghe chuông thức tĩnh giấc ta bà
Danh lợi buộc ràng nguyện thoát ra
Nếu mất thân người thôi khó gặp
Cần lo giải thoát niệm Di đà
Bài 3 :
Nghe chuông phiền não tận tiêu tan
Giác tánh mở mang trí huệ tràn
Địa ngục xa lìa ham lữa khỏi
Nguyện thành Phật đạo độ trần gian
(HT Thích Trí Quảng)
Bán chung (chuông nhỏ):
Vì chiều kích chỉ lớn bằng một phần hai chuông phạn, nên gọi là bán chung, còn được gọi là "tiểu chung". Chuông này thường được đúc bằng đồng, cao khoảng 6 đến 8 tấc, thường để tại một góc trong chánh điện và được sử dụng trong các buổi pháp hội, nên còn có tên khác là "hành lễ chung". Người Việt Nam cũng như các nước khác ngày nay linh động chế tạo nhiều loại chuông dạng "bán chung" này, nhưng cũng không có kích thước cố định.
Ngoài ra, trong thời cực thịnh của Thiền tông, chuông an trí tại Thiền đường, gọi là "chuông Tăng đường", "chuông trai"; chuông để tại chánh điện gọi là "chuông điện"... Những vị lo việc chuông này gọi là "chung đầu".
Về thỉnh chuông, xưa ở Trung Quốc tùy mỗi tông phái, từng địa phương mà quy định có khác nhau, nhưng tổng quát khi bắt đầu thỉnh ba tiếng và kết thúc đánh nhanh hai tiếng hoặc ba hồi chín tiếng cho các loại chuông nhỏ khi tụng kinh. Số lượng tiếng thường là 18; cũng có khi thỉnh ba mươi sáu tiếng, một trăm linh tám tiếng. Thỉnh một trăm linh tám tiếng biểu thị hành giả nỗ lực làm vơi cạn đi một trăm linh tám phiền não nơi nội tâm. Mười tám tiếng là biểu thị sự thanh lọc sáu căn, sáu trần và sáu thức.
Dộng chuông :
Tiếng ra gọi là “dộng”, do người ta làm “chuông” là rỗng không, trong không chứa nhiều hơi, nên tiếng to… Trong Tỳ Ni Hương Nhũ ghi : "Sách Lễ khảo ký nói họ Phù làm chuông - sách Ngũ kinh thông nghĩa nói : chuông là tiếng mùa thu, vạn vật đến mùa thu mà thành, mùa đông mà ẩn, nên đúc vàng làm chuông, nối mãi chẳng diệt vậy".
Sách Tây kinh ký nói : "lấy cá Kình khua chuông Hoa", nghĩa như vầy : trong biển lớn có cá to, nên gọi là Kình, hòn đảo giữa biển có con thú ký dị tên là Bồ Lao, tiếng kêu rất to. Dựa theo thuyết nay mà đúc chuông (đại hồng chung). Nên làm chuông muốn tiếng chuông ngân vang xa, thì phải làm con Bồ Lao ở trên (quay chuông), dùi chuông dộng vào chuông thì chạm trổ hình cá Kình vậy.
Truyện Thông tải nói : Đức Phật Câu Lưu Tôn, nơi Thư viện Kiền Trúc , có làm cái chuông bằng đá xanh, khi mặt trời mọc có các vị hóa Phật, cùng mặt trời hiện ra diễn thuyết 12 bộ kinh, người nghe pháp chứng Thánh không thể nói heat. Cho nên sớm tối người phát tâm dộng chuông là có cái công nhắc nhở người khác siêng tu hành.
Người dộng chuông , trước phải trì niệm đề tựa kinh hoa Nghiêm, tiếp niệm bài kệ :
Nhược nhơn dục liễu tri tam thế nhứt thiết Phật
Ưng quán pháp giới tánh nhứt thiết duy tâm tạo
An dà ra đế dạ ta bà ha.
Người dộng chuông vừa đọc vừa dộng chuông đệm theo tiếng niệm câu kinh trên, thành ba mươi lăm tiếng chuông, tức là một đoạn : "một đoạn nhặt, một đoạn huỡn làm thành một hồi (35 tiếng)"; ba hồi cộng lại thành một trăm linh năm tiếng chuông, sau cuối dộng thêm ba tiếng, tổng cộng thành một trăm linh tám tiếng chuông.
Sở dĩ như vậy là do pháp sự ,nương lý mà hiển bài, nên sự hay hiển lý. Do đó mà một trăm linh tám phần vô minh mê muội của chúng sanh được tĩnh thức thành một trăm linh tám phần tam muội.
Sách Phật Tỳ Ni Hương Nhũ, bản dịch Đại Đức Thích Thiện Chơn có bài kệ :
"Bảy tiếng huỡn đầu, tám nhặt sau
Trung gian hai mươi phải đều đều
Ba hồi vừa dứt thêm ba tiếng,
Chư Phật Long thiên chú ý vào".
Kinh Tăng Nhất A Hàm nói: "Nếu khi dộng chuông, nên nguyện trong tất cả các đường dữ, khổ hình đều dứt. Nếu nghe tiếng chuông mà nói kệ khen, được trừ tội nặng trong năm trăm ức kiếp sanh tử, huống chi là phát tâm dộng chuông niệm Phật, niệm chú vãng sanh".
Tổ sư Bách Trượng dạy: "Tòng lâm dộng chuông, dộng buổi sớm là phá hôn trầm đêm dài vô tận; dộng buổi tối là nhổ tối khổ u minh. Dang chày cho huỡn, kéo tiếng cho dài”
Xưa Hòa Thượng Chí Công giúp Lương Võ Đế thấy tướng địa ngục, Võ Đế hỏi, lấy chi dứt được ? – Hòa Thượng Chí Công dạy : nghe dộng chuông, thì khổ ấy tạm dứt, Võ Đế liền hạ chiếu Chùa Am trong thiên hạ, phàm dộng chuông, phải dộng cho thật chậm rãi, để tâm thần tĩnh thức và mọi người cũng thức tĩnh theo. Chỉ có nghe tiếng chuông mà dứt khổ, huống chi chúng ta phát tâm dộng chuông.
Nghe chuông :
Nhĩ căn phát thức là nghe. Phàm nghe tiếng chuông thầm niệm bài kệ. Thầm niệm là tiếng trong tâm. Tâm có tiếng hay tâm không tiếng ?
Tiếng mà không tiếng, chỉ có thể tự mình nghe được, người khác không nghe được. Nên trong Kinh Thủ Lăng Nghiêm, Phật dạy: "Trở lại nghe nghe tự tánh, sao chẳng tự nghe nghe" là nói tiếng trong tâm vậy.
Nghe tiếng chuông phiền não nhẹ
Trí huệ lớn, bồ đề sanh
Lìa địa ngục, ra hầm lửa
Nguyện thành Phật độ chúng sanh
An dà ra đế dạ ta bà ha. (7 lần)
Phiền não có hai thứ : căn bản phiền não và tùy phiền não. Làm tâm quấy rầy, khiến tâm bối rối. Nên trong Bộ chỉ quán nói: "Pháp mù rối, khuấy loạn tâm thần” vậy. Nếu nghe tiếng chuông mà trì kệ chú nầy, dù có phiền não rất nặng, cũng hóa ra nhẹ thanh đi. Xét lý gọi là trí, phân biệt gọi là huệ, tức hai trí : căn bổn trí và hậu đắc trí. Như Quán Thế Âm từ nghe, nghĩ, tu (văn, tư, tu) mà vào chánh định, tự nhiên phiền não nhẹ, trí huệ lớn vậy. Bồ đề là quả của trí, một lần nghe tiếng chuông, hoa long trí huệ rộng nở, quả đạo Bồ đề mau nên. Nay là nói vắng lặng hiện bày, bồ đề tự sinh vậy.
Nói địa ngục nghĩa là ở dưới đất. Tiếng Phạm gọi nê-lê, dịch là khổ cụ, cũng dịch là khổ khí, cũng dịch là không thể ưa muốn, nghĩa là ngày đêm nung bức người tội.
Lại địa là đáy, trong muôn vật thì đất ở dưới rốt, nên gọi đáy, ngục là cuộc, là giam buộc người tội không được an vui, nên gọi cuộc. Lại có nghĩa là không có, nghĩa là trong ngục không có lợi ích chi cả. Như trong luận Tỳ Bà Sa nói : chỗ không tự tại. Nghĩa là người tội ấy bị ngục tốt A bàng câu chế, không được tự tại. Dưới châu Nam Thiện Bộ cách năm trăm do tuần thì có ngục ấy. Nay nghe tiếng chuông nếu vượt thoát được đời ra khỏi đời, thì tự nhiên lìa địa ngục, ra khỏi ham lửa vậy.
Mười phương tròn sáng, gọi là thành Phật, được hai món thù thắng nên có thể độ chúng sanh. Nếu một khi nghe tiếng chuông mà liền sanh chánh niệm, cho nên phiền não nhẹ ít, mà trí huệ thêm lớn, tức là chuyển chướng mê lầm thành thiện tri thức, nên gọi là Bồ đề sanh.
Lìa là giải, ra là thoát. Tức là chuyển khổ chướng của địa ngục ham lữa mà thành đức giải thoát, nên gọi là: "lìa ra". Phát nguyện thành Phật tức là chuyển nghiệp chướng mà thành đức pháp thân.
Xưa nay chưa có người nào chẳng phát nguyện độ chúng sanh. Cũng chưa có Đức Phật nào chẳng phát nguyện độ chúng sanh. Nếu chúng sanh không tự độ, mà trước nguyện độ sanh, tâm ấy là tâm Phật, phải biết tâm và nguyện ấy, đều từ chỗ nghe tiếng chuông mà phát khởi, một lúc vô biên phiền não từ đó cắt đứt.
Kệ chú nghe chuông hiển mật lẫn dùng, lý sự đều bày cả. Chú tức là chân ngôn phá địa ngục, bí mật nên không dịch. Tự nhiên tụng niệm thì tự khiến heat khổ được vui, dứt tội chứng quả vậy.
Nghe chuông nằm chẳng dậy, thiện thần hộ pháp giận, đương đời kém phước đức, sau đọa làm thân rắn. Người đời lười biếng tu tập thiền tụng, cảm báo rõ ràng như trong Đại luật đã dạy như vậy.
Trống:
Trống là một trong những loại nhạc khí, thường làm bằng đất đá, cây, đồng. Tài liệu văn học liên quan đến "trống" ở Trung Quốc rất phong phú. Theo sách Lễ ký phần Minh đường, từ năm 2300 năm trước tây lịch về trước, nước họ đã có loại trống do cỏ kết lại thành. Trung Quốc thời xưa dùng trống trong các dịp lễ lộc, vũ hội... Loại hình có to, nhỏ, treo hoặc để trên giá... Trống to gọi là trống tẩu, nhỏ gọi là trống ứng, treo để đánh gọi là trống treo... Trong đó, một số loại chính do các bậc hiền triết sáng tạo ra, còn số nữa do từ Tây Vức truyền đến. Trong tự viện, trống cùng với chuông được đặt ở hai bên chánh điện theo vị trí "tả chung hữu cổ".
Trong Phật giáo, kinh Lăng Nghiêm ghi lại thuở Đức Phật còn tại thế, trống được dùng để báo hiệu giờ cơm (thực biện kích cổ), bố tát. Luật Ngũ Phần nói chư Tỳ kheo đến lúc tụng giới nhưng tập họp không đúng giờ, Đức Phật dạy nên đánh kiền chùy, đánh trống v.v... với mục đích chính là không ngoài việc tập họp chúng Tăng. Từ đời Đường về sau, theo thanh quy của thiền môn, trống là một trong những loại pháp khí dùng làm hiệu lệnh báo thời sớm khuya, tối đến. Sau này Phật giáo Trung Quốc tiến thêm bước nữa phối hợp nhịp điệu, âm thanh tiếng trống hòa cùng những lời tán tụng, phổ thành khúc điệu, biểu hiện "kỹ nhạc cúng dường, trang nghiêm đạo tràng", dùng âm thanh làm Phật sự, trợ giúp đại chúng phát tâm thành kính đối với Tam bảo.
Kệ khai trống (HT Thích Trí Quảng)
Bài 1 :
Pháp cổ minh thời Ngọc Kệ tuyên
Hạ thông địa phủ thượng chư Thiên
Văn thanh đồng niệm Di Đà hiệu
Ngộ tánh chơn thường lạc vô biên
Nam Mô Oai Âm Vương Bồ Tát Ma Ha Tát
Bài 2 :
Pháp luân thường chuyển huệ tâm khai
Các đoạn tử sanh tọa liên đài
Ngã kim đảnh lễ y vương vị
Thân tâm thanh tịnh kiến Như Lai
Nam mô Chuyển Luân Vương Bồ Tát Ma Ha Tát
Bài 3 :
Đại cổ thường minh diệu pháp tuyên
Tứ sanh lục đạo diệt ưu phiền
Bạch liên dũng xuất ư trần thế
Liễu ngộ Pháp Hoa chứng đạo thiền
Nam mô Pháp hoa Hội thượng Phật Bồ tát Ma tát
Bài 4 : (Long Sơn Cổ Tự – Tân Ba)
Cổ thinh hướng xứ biến hà sa,
Thiên long bát bộ tiếu a a.
Tam luân cửu chuyển sanh tử đoạn
Khổ hải chi trung xuất ái hà
Nam mô Cổ Lôi Âm Vương Bồ Tát ma ha tát
Bài 5 : (Đức Tôn Sư HT thượng Thiện hạ Phước)
Trống bát nhã tiền đồ phóng xả
Điểm điểm thất tinh như càn long mã
Hổn độn sơ khai Đẩu xuất tam cung
Lấy bát quái lập làm tứ trụ
An dà ra đế, dạ ta bà ha
Bài 6 : (HT Giác Quang sưu tầm)
Bát nhã trống khai hướng Phật tiền
Thượng thông hạ triệt lạc vô biên
Lục đạo chúng sanh mau thoát khổ
Cửu ưu thập loại xuất khanh nhiên.
Bài 7 : (HT Giác Quang sưu tầm)
Trống vang bủa đức kiết tường
Mười phương tụ hội cúng dường Như Lai
Trí minh bát nhã liên đài
Phá tan u ám Như Lai hiện tiền
Nam mô Cổ Lôi Âm vương Bồ tát ma ha tát
Mõ
Mõ có 2 loại:
1/.Loại hình con cá thẳng dài treo ở nhà kho, nhà ăn đến lúc dùng cơm cháo gõ nó để báo hiệu.
2/. Loại hình con cá có vảy cuộn tròn, khi tụng kinh thì đại chúng Tăng Ni gõ lên mình nó.
Theo sách Tham Thiên đài Ngũ Đài Sơn ký (quyển 3, Tống Thần Tông Hy Ninh năm thứ 5 ngày mồng 8 tháng 8) ghi: Trong chùa Thanh Thái có thờ tượng ngài Phó Đại sĩ, vị Trưởng lão viện chủ đánh mõ chiêu tập các vị tu hành, vị ấy chính là ngài Phó Đại sĩ... Thời đó, ngài muốn gặp các vị tu đầu đà nơi cao sơn, chỉ gõ mõ, chư vị nghe xong tiếng mõ ấy liền đến. Sau đó, các tự viện lớn nhỏ dưới chân núi đều dùng mõ để tập hợp đại chúng. Lại có người cho rằng mõ là do Sa môn Chí Lâm đời Đường tạo ra, nhưng do sự hạn chế của sử liệu chứng minh, điều này khó thuyết phục mọi người. Ngoài ra, sách Tăng tu giáo uyển thanh quy (quyển hạ, phần Pháp khí) ghi lại truyền thuyết rằng có một vị Tăng do phản thầy, hủy pháp mà bị đọa làm thân con cá, trên lưng nó lại mọc một cái cây, mỗi khi sóng gió thổi đến, khiến thân ra máu, thật thống khổ vô cùng. Một lần nọ, thầy bổn sư qua biển, nhân đó nó muốn gây nợ liền nói rằng thầy không dạy để nó phải mang chịu làm thân cá thế này, do đó nên nay nó muốn báo oán. Thầy hỏi nó tên gì, liền được trả lời tên là Mỗ Giáp… Thế rồi, thầy bảo sám hối cùng vì nó bạt độ. Ngay đêm ấy nó thoát thân cá, đồng thời đem cây ấy bỏ trong chùa, thầy lấy đẽo thành hình con cá và treo lên để cảnh thức đại chúng.
Loại mõ tròn mà ngày nay dùng có thể là sản vật có từ đời Minh (Trung Quốc). Theo sách Tam tài đồ hội của tác giả Vương Tích đời Minh có đoạn: "Mõ là loại mà dùng cây khắc thành hình con cá, rỗng bên trong, gõ sẽ phát ra tiếng, các hàng Phật tử khi tán tụng đều dùng đến nó". Theo sách Thích thị yếu lãm, chuông, khánh, bản đá, bản gỗ, mõ, cái thớt đều có khả năng phát ra âm thanh một khi gõ vào và nhờ đó mà đại chúng được tập hợp, nên các loại đó đều gọi là kiền chùy. Sách Sắc tu Bách Trượng thanh quy chương Pháp khí nói khi dùng cơm, khi phổ thỉnh Tăng chúng... đều gõ nó. Từ đây có thể hiểu lúc đầu mõ dài được dùng để tập họp Tăng chúng. Nhưng vì sao cả hai loại mõ đều lấy hình dáng con cá? Sách Sắc tu Bách Trượng thanh quy nói rằng tương truyền loài cá suốt ngày đêm đều tỉnh, nên khắc hình con cá để mỗi khi gõ vào nó nhắc nhở mình tỉnh thức, chớ có hôn trầm, giải đãi. Lại nữa, tiếng mõ với mục đích chính là giữ trường canh cho đại chúng lúc tụng kinh được nhịp nhàn
Bài khai mõ nhỏ:
Mộc ngư cao hứng đả tam thinh
Văn pháp Như Lai hộ hộ kinh
Tam chuyển động am thông tam giới
Quán bất quán bồ đề tối thượng tâm
An Yết Đế, Yết Đế Ta Bà Ha
Bài khai mõ lớn:
Gia trì mật niệm tẩy trần tâm
Một ngư khuyết hướng chuyển tam luân
Thánh chúng lục hòa kim bối diệp
Tứ sanh cửu hữu tận triêm ân
Án Phạ Nhựt Ra Da, Tá Ha (Kinh Nhựt tụng – niệm Phật)
Vài ý tưởng khác:
Thời xưa, không những Trung Quốc mà Ấn Độ và một số nước khác cũng đã sử dụng chuông, trống... Tại Ấn Độ dùng chuông, trống để báo thời gian, cảnh báo. Khi Đức Phật còn tại thế, dùng nó để tập hợp chúng Tăng bố tát, nghe pháp... Do đó luật Ngũ Phần ghi: "Chư Tỳ kheo bố tát, chúng bất thời tập, Phật ngôn: nhược đả kiền chùy, nhược đả cổ...". Chuông treo lơ lửng tượng trưng cho sự huyền bí của trời đất. Ấn Độ đã biết sử dụng chuông trên hai ngàn năm về trước. Có lẽ chuông được sử dụng rộng rãi trong cung đình, đặc biệt trong các chùa chiền. Các hình thức nghệ thuật như điêu khắc chùm chuông xuất hiện vào thời kỳ đầu của Phật giáo được tìm thấy trên các bức phù điêu tại các trụ đá của vua A Dục và các tháp tôn trí xá lợi Đức Phật. Không riêng tại Ấn Độ mà ngay cả các nước lân cận chịu ảnh hưởng lớn từ nền văn hóa Ấn Độ như Tích lan, Miến điện, Thái lan cũng sử dụng chuông và sau này cả trống nữa, để biểu hiện lòng thành của người cầu nguyện, đặc biệt dùng khi chấm dứt một khóa lễ.
Trong các dịp tưởng niệm Đức Phật, các chuông được sử dụng với một số nhạc khí khác như trống, sáo để biểu hiện lòng tôn kính Đức Phật. Tác phẩm Saddharmlankra (một tác phẩm văn học tôn giáo thời trung đại của người Sri Lanka) ghi rằng: chuông được sử dụng đầu tiên ở Sri Lanka vào những dịp đặc biệt như triệu tập Tăng chúng. Sau này dần dần nó trở thành một phần của nghi lễ cúng dường âm nhạc đến Đức Phật.
Tín đồ Phật Giáo Tây Tạng tin rằng khi họ niệm chú, nhờ sức quay chuông của họ mà các câu thần chú sẽ đi muôn nơi vạn hướng, làm vơi bớt nỗi khổ đau của cuộc đời. Cho nên Phật giáo Tây Tạng chế nhiều cỡ chuông cầm tay cho tín đồ trì niệm và cả chuông lăn lớn để tín đồ quay.
Dĩ nhiên, các loại chuông trống ở Ấn Độ thuở ban đầu không giống với các loại chuông trống ngày nay ở Trung Quốc hay Việt Nam. Trung Quốc thuở xưa, trống chỉ được sử dụng để thúc quân ra trận. Chuông (một hình thức của chiêng) được sử dụng như dấu hiệu của rút quân. Trống phần lớn cũng để triệu tập ba quân tướng sĩ hoặc kêu oan ở cửa quan. Loại trống này được sử dụng rộng rãi về sau trong giới quan lại để hành quyết tội nhân ở pháp đường.
Chốn thiền môn thường có câu:
"Chuông thức tĩnh đưa người về bến giác,
Mõ giác lòng thôi bỏ mộng nam kha".
Chuông trống từ thời xưa đã được dùng trong lễ hội cung đình và giữ vai trò trọng yếu trong âm nhạc. Qua đây, nó là một trong những loại công cụ nhạc khí dùng để diễn đạt, giao lưu tư tưởng, tình cảm, dùng trong chiến đấu, cúng tế, trong lĩnh vực tôn giáo v.v... Chuông, trống được đưa vào PG từ khi Đức Phật còn sanh tiền với mục đích tập hợp chúng Tăng. Về sau, chuông, trống, mõ được dùng trong các nghi lễ để trang nghiêm đạo tràng, làm hiệu lệnh báo thời sớm tối. Sau đó, tiến thêm bước nữa, phối hợp tiếng chuông, trống, mõ, hòa cùng những lời tán tụng để trợ giúp đại chúng trong việc tu học, làm Phật sự lợi lạc quần sanh, hướng họ đến bến bờ giác ngộ
Chuông, trống mõ, kiền chùy… là pháp khí nhà Phật (nghi lễ của nhà Phật), cũng là pháp khí Phật sự không thể thiếu trong chốn thiền môn. Làm Tăng Ni, không ai có thể không biết các Phật sự trên, một đời tu hành và làm Phật sự mà không biết ý nghĩa pháp khí ấy thì thật là mất nhân duyên Phật Pháp. Vì các pháp khí đó luôn luôn gần gũi với chúng ta. Chư Tăng Ni Liên Tông Tịnh Độ Non Bồng cần học hỏi để vừa hiểu biết, vừa để dành sự hiểu biết đó mà sử dụng và truyền đạt cho mọi người sau chúng ta trong tương lai.
Bài khai chuỗi tràng (108 hột) :
Âm :
Thủ trì nhứt bá bát
Diệt tội đẳng hà sa
Viễn ly tam đồ khổ
Xuất sắc biến liên hoa
Nghĩa :
Tay cầm trăm tám bồ đề
Tiêu mòn các tội đặng về Tây phương
Khỏi nơi chốn khổ ba đường
Thoát ra liền thấy bửu tòa liên hoa.
An Phệ Lô Giá Na, Ma Lạ, Ma Lạ, Ta Bà Ha (đọc 7 lần)
Bài khai chuỗi (18 hột)
Bài 1 :
Diệu quả bồ đề ly chưởng chưởng
Thủ khai thiên tỏa vạn trùng trùng
Thập bát chuyển luân Lá Hán tướng
Thiên quan giáng phước hiện vô cùng
Nam Mô Định Tâm Vương Bồ Tát Ma Ha Hát
Bài 2 :
Vận chuyển càn khôn tóm một xâu
Ba ngàn thế giới trọn tay thâu
Bồ đề mười tám thiền tâm định
Sáu chữ Di Đà báu tợ châu
Nam Mô Định Tâm Vương Bồ Tát Ma Ha Hát
Bài 3 :
Cúi đầu đảnh lễ Phật phương Tây
Đạo sư tiếp dẫn chúng sanh nầy
Con nay phát nguyện về Lạc quốc
Xin Phật thương con độ vãng sanh
Nam mô tây phương cực lạc thế giới đại từ Đại bi đại nguyện đại lực tiếp dẫn đạo sư A Di đà Phật. (Kinh Nhựt Tụng Thích Thiện Huê)
HT Thích Giác Quang
