Hiện nay, những quan hệ về tâm lý, về tình cảm đang lớn mạnh dần lên trong đời sống gia đình. Người ta gắn bó với nhau từ sự hòa hợp tâm hồn, từ sự trân trọng nhân cách và tài năng. Quan hệ vợ chồng không chỉ là quan hệ đơn thuần giữa một người thanh niên với một người phụ nữ để duy trì nòi giống mà còn là bạn đời cùng chia sẻ, gánh vác, hỗ trợ nhau trong cuộc sống.
Cũng vậy, mối quan hệ của cha mẹ và con cái trong gia đình không chỉ là việc ăn mặc, ngủ nghỉ... mà hơn thế nữa , cha mẹ còn là người bạn, người anh, người tâm tình hiểu thấu cái hay cái dở của con cái, hiểu rõ những quá trình thay đổi về tâm sinh lí qua từng lứa tuổi để điều chỉnh, chia sẻ, giúp đỡ con cái phát triển tốt đẹp hơn, và cha mẹ là chỗ dựa tinh thần vững chắc cho con cái. Ðây là những yếu tố quan trọng làm nền tảng xây dựng một gia đình hạnh phúc.
Với nền kinh tế thị trường trong xã hội hiện nay, không ít cặp vợ chồng lao vào làm ăn, tích lũy vật chất để phát triển kinh tế gia đình, họ quên bẵng đi việc giáo dục con cái, họ xem việc giáo dục con cái là công việc nhà trường và họ quên rằng nhà trường chỉ là nơi truyền trao kiến thức, giám sát giáo dục các em trong thời gian ở trường, còn khối thời gian không đến lớp thì nhà trường làm sao quản lý được!
Thời kỳ đất nước mở cửa hiện nay, đất nước ta với định hướng đa dạng hóa, đa phương hóa các quan hệ đối ngoại, Việt Nam sẵn sàng làm bạn với các nước. Bên cạnh việc tiếp cận với những cái mới, những thành tựu của khoa học kỹ thuật trên thế giới thì cũng có không ít cạm bẫy đang rình rập đó đây như văn hóa phẩm đồi trụy với những băng từ sách báo không lành mạnh kích động giới trẻ sống thực dụng, hưởng thụ, buông thả, sống gấp, không có hoài bão, không có định hướng...
Chúng tôi thật sự bàng hoàng khi tận mắt chứng kiến cảnh khoảng chục thanh thiếu niên lao xe vào các con hẻm vắng, đứng tiêm chích cho nhau. Ma túy đi liền với AIDS, một thứ bệnh quái ác toàn cầu. Ma túy gắn liền với trộm cướp, mại dâm và bao tệ nạn xã hội khác. Tôi giật mình khi nghĩ về một gia đình nào đó có người thân bị nghiện ma túy, tôi nghĩ về đất nước mình trong tương lai !?
Ðáng quan tâm hơn, ma túy đã và đang len lỏi vào học đường, nó tàn phá, băng hoại không ít học sinh và sinh viên vốn dĩ đầy năng động và sáng tạo. Theo chúng tôi, một số nguyên nhân sau đây dẫn đến tình trạng phạm pháp, tệ nạn xã hội của tuổi thanh thiếu niên:
- Cha mẹ cưng chiều quá mức đối với con cái.
- Thiếu sự giáo dục , quan tâm của cha mẹ đối với con cái.
- Những mâu thuẫn, ray rứt, đổ vỡ trong hạnh phúc gia đình khi không được giải quyết.
Người trồng cây muốn cây phát triển tốt, dáng vẻ đẹp ta phải chọn giống, uốn nắn cây từ khi còn non. Việc giáo dục con cũng phải như vậy, phải uốn nắn, dạy dỗ con từ thuở còn thơ, ông bà ta có câu : “Dạy con từ thuở còn thơ. Dạy vợ từ thuở ban sơ mới về.”
Cưng chiều con là thiên chức của cha mẹ, nhưng phải biết lúc nào, việc nào nên cưng chiều. Chúng ta không thể để trẻ muốn gì được nấy. Nếu vậy trẻ dễ sanh ra tính háo thắng, tự mãn. Các hoàng tử, công chúa ấy ra xã hội khi gặp cảnh trái ý, nghịch lòng dễ sanh ra chán nản, không đủ mạnh mẽ để chống đỡ những sóng gió của cuộc đời. Ðức Phật dạy, từ bi không có trí tuệ dễ trở thành bi lụy. Cũng thế, cha mẹ thương con cũng phải được trí tuệ soi sáng. Nếu không vô tình chúng ta hại con mình.
Gia đình là môi trường giáo dục đầu tiên đối với con cái, nên dù bận rộn đến đâu, các bậc cha mẹ cũng không nên quên bổn phận của mình là cùng nhà trường và xã hội giáo dục, nuôi dạy con cho tốt. Có như thế, trẻ mới không cảm thấy lạc lõng, bơ vơ giữa cuộc đời. Có sự hướng dẫn của cha mẹ, thì việc học tập và nhân cách của trẻ sẽ hoàn thiện hơn.
Mái ấm gia đình cũng là tấm gương sống động về giáo dục để các con noi theo. Vì vậy, vợ chồng cần phải cố gắng xây dựng gia đình êm ấm, hạnh phúc, hạn chế sự đỗ vỡ trong gia đình, hạn chế việc tự do ly hôn, vì những điều ấy dễ ảnh hưởng đến đời sống tình cảm của các con. Nếu ly hôn, trẻ dù được sống với cha hoặc mẹ, vẫn cảm thấy thiếu thốn về tình thương yêu. Qua một soá công trình nghiên cứu về gia đình cho thấy, trẻ sống trong một gia đình hòa thuận có sự chăm sóc tốt của cha mẹ thì tinh thần trẻ phát triển tương đối ổn định. Ngược lại một gia đình bất hòa trên mặt trẻ lộ vẻ buồn chán, u uất... Do vậy, nếu vợ chồng không thể sống chung được nữa, buộc phải chia tay, thì cũng phải tính cách nào để cho trẻ không biết sự đổ vỡ ấy. Không nên đẩy trẻ thơ vô tội vào những vụ hiềm khích bất hòa của cha mẹ.
Các nhà nghiên cứu phương Tây nói : “Hạnh phúc của người lớn khó tạo hơn nhiều so với hạnh phúc con trẻ, nhưng nó lại có tính chất quan trọng nhất, quyết định nhất. Vì người lớn càng có hạnh phúc bao nhiêu thì trẻ con mới có hạnh phúc. Hạnh phúc của người lớn là nguồn sản sinh ra hạnh phúc của trẻ em.” Vì vậy, chúng ta phải cố gắng xây dựng một gia đình lí tưởng hôm nay. Ðó là một gia đình mà các thành viên đều biết “Tất cả vì mai sau, những gia đình thực sự vì con người, vì sự phát triển của con người”.
Liên Chương