Hiểu rõ: tu hành tức là rèn luyện mình.
Có lý, vô lý, đều nộp bài ‘chánh niệm’.
Lúc chúng ta rất mệt, nếu có người kêu mình đi làm một chuyện gì đó, có thể chúng ta sẽ cảm thấy họ rất vô lý, không lịch sự. Thí dụ lúc chúng ta đang ngủ ngon giấc bị người khác kêu thức dậy đi làm, chúng ta sẽ rất bực bội và sẽ trợn mắt ‘kên’ người đó. Nhưng lão hòa thượng thường huấn luyện đệ tử bằng cách này! Ðương nhiên sẽ có người không vui, không nể lão hòa thượng, cứ tiếp tục ngủ. Nhưng cũng có người hiểu được tu hành là phải rèn luyện mình, thời thời khắc khắc tỉnh giác, họ sẽ không kể chuyện này có lý hay không có lý, đều khởi lên chánh niệm và làm theo việc mình nên làm, nộp bài của mình phải nộp. Lão hòa thượng dạy tu hành không phải ở nơi thảo luận chuyện có lý hay không có lý mà là lúc gặp cảnh giới bạn có thể nhẫn chịu hay không!
Xem thêm:
Đề Thi Tu Hành Của Đại Lão Hòa Thượng Quảng Khâm - Phần 1
Ði Tây phương là việc của mình.
Lúc kiệt sức chịu hết nổi cũng phải cười lên rồi phấn chấn tinh thần trở lại, cũng như trong đêm khuya phân loại đinh vậy. Biến đau khổ thành quang minh, thành hoa sen.
Chúng ta phải chú ý lời của lão hòa thượng: ‘muốn chọn là chuyện của bạn, không chọn cũng là chuyện của bạn’. Thiệt đó:
‘Muốn đi Tây phương là chuyện của bạn, không đi Tây phương cũng là chuyện của bạn!’.
Phải thường đề cao tinh thần, chánh niệm phân minh là chuyện của bạn, nếu bạn muốn hồ đồ, muốn vọng tưởng phiền não cũng là việc của bạn!
Lúc tôi bị bịnh rất đau đớn, thầy tôi đến bên giường kể lại lời khai thị của lão hòa thượng và quá trình tu hành của thầy, nghe xong tôi rất cảm động nên chấn tỉnh trở lại, ngồi dậy niệm Phật, bởi vì muốn niệm là việc của tôi, không niệm cũng là việc của tôi. Muốn niệm Phật vãng sanh Tây phương là sự giải thoát vui sướng của tôi, không niệm Phật và đau khổ luân hồi cũng là việc của tôi, cũng là tự mình chịu khổ.
Chúng ta đều là phàm phu, sức nhẫn nại còn chưa thành tựu, tuy biết các sự giày vò thân tâm là nghiệp báo mình phải chịu, cũng có lúc không thể mỉm cười an vui, chịu đựng hết nổi, nhưng chỉ cần khởi lên tín nguyện, cũng giống như nửa đêm phấn chấn tinh thần phân loại đinh vậy, khởi lên tín tâm niệm Phật nhất định có thể trở về Tây phương Cực Lạc thế giới. Con đường này là con đường phải không ngừng khởi tín tâm, nguyện lực, là con đường biến đau khổ thành quang minh và hoa sen.
Giữa đám đông ra đề thi bất ngờ. Dẹp ngã tướng
Lúc không chuẩn bị, chịu nổi cái đánh vô lý mới là thi đậu!
Có người đến chùa yêu cầu quý thầy đánh hương bản để tiêu trừ nghiệp chướng. Ân sư của tôi nói nếu mình nhờ người khác đánh hương bản thì tự mình trong tâm đã chuẩn bị, đương nhiên lúc bị đánh trong tâm sẽ không sanh phiền não. Nếu không chuẩn bị trước, lúc không để ý, bị người khác đánh bất ngờ một cách vô lý, đây mới là khảo nghiệm thiệt, mới biết rõ trình độ và phiền não của mình. Có lần ân sư quỳ xuống thỉnh cầu lão hòa thượng xin ngài từ bi giúp mình dẹp bỏ phiền não ‘ngã chấp’, nghe xong lão hòa thượng nói: ‘Ðược, được, tốt lắm!’, nhưng không dạy gì cả. Mỗi ngày ân sư đều quỳ xuống khẩn cầu lão hòa thượng, ngài cũng vẫn nói: ‘Ðược, được, tốt lắm!’, nhưng vẫn không có động tịnh chi cả. Nhiều ngày trôi qua, công việc của ân sư rất bận rộn nên từ từ quên mất.
Như vầy cũng mắng, như kia cũng mắng! (Thi -- có chấp tướng không? Có động tâm không?)
Như vầy không được, như thế cũng không được! (Thi – có thành kính không? Có trí huệ không?)
Một hôm rất nhiều quan chức trong chánh phủ, giáo sư đại học Ðài Ðại, và giáo sư trường Bắc Nhất Nữ cùng đến chùa Thừa Thiên bái kiến lão hòa thượng, lão hòa thượng bèn kêu thầy tôi đến để phiên dịch. Theo thường lệ lúc thầy tôi vừa bước vào liền niệm một câu A Di Ðà Phật, rồi chắp tay chào quan khách; lão hòa thượng đột nhiên dùng một giọng nói vô cùng khoa trương, dùng động tác quái gở bắt chước thầy tôi chắp tay và niệm: A Di Ðà Phật! Ân sư vừa nhìn liền biết hôm nay có gì lạ rồi, nên quỳ xuống trước mặt lão hòa thượng, lão hòa thượng nói: ‘Có nhiều cư sĩ tại gia ở đây, cô quỳ như vậy là để tổn phước của quan khách hay sao?’
Ân sư không dám quỳ nữa và liền đứng dậy.
Lão hòa thượng lại nói: ‘Cô lớn gan quá, dám đứng cao hơn sư trưởng!’
Cứ như thế quỳ không đúng, đứng cũng không đúng, ngồi cùng hàng với sư trưởng càng không đúng, thiệt là làm cho người ta không biết phải làm thế nào.
Hôm đó có rất nhiều người xin quy y, chiếu theo lệ thường chứng chỉ quy y đều do ân sư của tôi hoặc các sư phụ khác thay thế lão hòa thượng viết, đặt pháp danh. Nhưng hôm đó lão hòa thượng lại nói với mọi người rằng: ‘Quý vị hãy xem! Cô ta tự ý quyết định, chứng chỉ quy y đều do cô ta tự viết, trong tâm không coi ai ra gì cả, trong tâm đâu có tôn trọng sư trưởng, thật ra quý vị muốn tôi chứng minh quy y hay là muốn cổ chứng minh?’
Ân sư tôi vừa nghe liền không dám viết tiếp, mau mau sắp xếp các chứng chỉ quy y đàng hoàng, đem để trước mặt lão hòa thượng. Sau đó lão hòa thượng nói:
‘Ui chao! Vừa nói cổ hai câu liền sanh phiền não, không muốn viết nữa, tất cả đều đẩy cho tôi viết hết!? Một chồng [chứng chỉ] cao như vầy làm sao tôi viết cho xong, làm sao đặt pháp danh? Lấy tên là Truyền Tròn, Truyền Méo, Truyền Mặn? Truyền Ngọt? Truyền Lồi? Hay là Truyền Lõm?’
Kể ra thiệt tức cười, lão hòa thượng đích thật có công phu tu hành, người nào được lão hòa thượng đặt tên là Truyền Mặn hay Truyền Ngọt ai nấy đều vui vẻ.
Lúc bấy giờ ân sư thấy như vầy cũng không được, như kia cũng không xong, chịu không nổi nước mắt gần muốn tuôn ra.
Lão hòa thượng còn nói thêm: ‘Quý vị xem kìa, vừa nói cổ hai ba câu thì khóc rồi, cổ muốn mọi người thấy cổ rất đáng thương đấy!’
Khóc cũng không được, ân sư chỉ còn có cách nhắm mắt lại, hít một hơi thật sâu, niệm Phật, bắt đầu tư duy quán tưởng: “Không có một cái ‘ổng’ đang mắng tôi, cũng không có một cái ‘tôi bị ổng mắng’, và không có ‘lời mắng của ổng’ ”. (Tam luân thể không)
Kết cuộc lão hòa thượng lại nói: ‘Quý vị xem kìa! Cổ đang dùng mắt quán mũi, mũi quán tâm, giả vờ ra vẻ rất có tu dưỡng lắm vậy!’ Mọi người hiện diện lúc đó nghe xong đều không biết ất giáp gì hết, mọi người đều chăm chú nhìn ân sư. Ân sư nói lúc bấy giờ thật rất muốn tìm một hang động chui vào hay chạy thoát ra khỏi chỗ đó.
Thế nhưng lão hòa thượng còn nói: ‘Chạy đi đâu? Ðứng lại!’. Thật là vừa khởi tâm liền sai, vừa động niệm tức quai (trái ngược, không đúng), trong lúc không biết làm sao mới đúng cũng phải nhẫn chịu cho đến cùng.
Mắng xong rồi, dường như không có chuyện gì xảy ra.
Nhưng đợi đến giờ tiếp khách trôi qua, lão hòa thượng tự nhiên [tỏ vẻ] xem như không có chuyện lúc nãy, hình như không có chuyện gì xảy ra hết, êm đềm yên tĩnh, còn cười hì hì rót sữa cho ân sư và nói: ‘Cho con uống ly sữa này’.
Ðợi đến giờ tiếp khách buổi chiều, lão hòa thượng lại làm như buổi sáng, bắt đầu ‘như vầy cũng không phải, như thế cũng không phải, chê cái này, chê cái kia’, chê đến nỗi làm cho người ta không biết làm sao mới được, nhưng sau khi giờ tiếp khách chấm dứt, ngài tỏ vẻ như không có việc gì xảy ra.
Vừa nói cô ấy hai câu liền muốn đến ‘hỏi thử xem!’
Nếu đánh hương bản chắc có lẽ đã đi kêu cảnh sát rồi!
Ân sư của tôi hồi tưởng lại: ‘Cả ngày hôm nay thiệt không biết mình đã phạm lỗi gì, không biết tại sao chuyện gì lão hòa thượng cũng mắng hết?’ Trong tâm ân sư liền khởi lên một niệm – mình phải đi hỏi cho ra lẽ, hỏi coi mình làm sai chuyện gì! Vừa mới nghĩ xong liền đến phòng phương trượng, gõ cửa đi vào, lão hòa thượng thấy thầy tôi bước vào liền hiện ra vẻ rất kinh ngạc, dùng tay vỗ ngực và nói: “Kêu người ta giúp cô ấy dẹp trừ phiền não ‘ngã tướng’, vừa nói cổ hai câu liền muốn đến hỏi cho ra lẽ! Nếu đánh hương bản chắc phải đi kêu cảnh sát rồi!?”. Vừa mới khởi lên một tâm niệm bất bình, muốn ‘đi hỏi thử xem’, lão hòa thượng đã thu nhận được làn sóng, thập phương chư Phật linh minh, chúng ta có tâm niệm gì có thể che dấu thánh hiền được?
Lột lớp da này ra
Cái gì là tôi? Cái gì là thể diện của tôi?
Lúc thường ngày chúng ta niệm kinh Kim Cang, trong đó ghi ‘Không có tướng tôi, không có tướng người, không có tướng chúng sanh, không có tướng thọ giả’, và ‘Nếu Bồ Tát có tướng tôi, tướng người, tướng chúng sanh, tướng thọ giả tức không phải là Bồ Tát’. Lúc niệm kinh thì niệm như vậy, lúc nghe kinh cũng nghe như vậy, lúc nghe hình như rất tự tại giải thoát, nhưng lúc đề thi vừa đưa ra, có người chê chúng ta, mắng chúng ta, vừa nghe xong chúng ta lập tức khởi lên ý niệm phải bảo vệ và [bào chữa] cho ‘mình’, thậm chí rất không vừa lòng. Trong tâm có quan niệm ‘tôi’ này, cảm thấy có cái ‘tôi’ bị người ta mắng tức là tướng ‘tôi’ và tướng ‘người’ (ngã tướng và nhân tướng) đều biểu hiện ra! Ngoài việc chứng minh mình là một phàm phu đáng thương chứ chẳng phải Bồ Tát thì không có ích lợi gì hết!
Mỗi ngày làm trái ngược với Phật?
Phật dạy chúng ta buông xả ‘ngã chấp’, chúng ta lại hết lòng bồi dưỡng chúng.
Lúc nào cũng bảo vệ cái ‘ngã’ (tôi) này, vì tôi bị người khác chê một chút liền cảm thấy mất mặt, xấu hổ, không tự tại, hy vọng người khác quan tâm đến mình, tôn trọng mình, công nhận là mình tốt, tất cả đều vun bồi thêm cho ngã tướng và ngã chấp. Ðức Phật dạy chúng ta phải nhìn thấu, phải buông xả, chúng ta ngược lại mỗi ngày đều bồi dưỡng thêm, cứ tưởng là mình đang học Phật, thiệt ra mỗi ngày đang làm trái ngược với điều Phật dạy, chỉ vì chúng ta rất ít khi hiểu được hiện tượng này, cảm thấy chăm sóc cho thể diện của mình là việc đương nhiên. Chuyện này không cần ai dạy, cả con nít cũng biết. Chúng ta hãy quan sát: nếu cha mẹ đang mắng anh chị mình chứ không mắng mình, chúng ta nghe xong chẳng cảm thấy khó chịu tí nào, có phải vậy không? Ngược lại nếu cha mẹ mắng mình thì mình không vui thích; nếu ông xếp của bạn khiển trách một người làm chung trong sở mà không trách bạn, nghe xong bạn sẽ không cảm thấy mất mặt. Vì vậy vấn đề là mắng ‘tôi’, nội dung mắng ra sao không thành vấn đề, vấn đề ở tại chữ ‘tôi’.
Tu hành -- sửa đổi tâm niệm hành vi --
Không phát hiện mình có khuyết điểm thì sẽ không thể nào ‘sửa’.
Lão hòa thượng có nghệ thuật diễn kịch khéo léo, có thể tìm ra ‘khuyết điểm’ để cho chúng ta cảnh giác mà sửa đổi.
Lúc đó nếu chúng ta không phát hiện mình đang chấp trước một cái ‘ngã’, không phát hiện được khuyết điểm của mình, thì không cách nào buông xả, khử trừ [ngã chấp này]. Lão hòa thượng từ bi biểu diễn và dạy dỗ, phô bày cái ngã của mình ra ngoài, làm cho chúng ta phát hiện và đương đầu với bịnh ‘chấp ngã’ của mình, phải cải tiến và dẹp bỏ.
Khởi tâm liền sai, động niệm cũng sai.
Nhất tâm niệm Phật, xả vọng quy chân.
Người khác mắng lén chúng ta, chúng ta còn không vui thích, huống hồ lão hòa thượng chọn ngay lúc đông người, quan chức, học giả đến thăm, cố ý trách mắng trước mặt nhiều người như vậy, mắng đến khi bạn thể hội được lúc đó khởi tâm động niệm gì cũng sai hết, lúc đó chỉ có niệm Phật, không phân biệt, không chấp trước, không có tướng ‘tôi’, không có tướng ‘người’ ngoài ra không còn cách nào khác. Người nào ‘hiểu được’ ngay lúc đó liền xả bỏ ‘vọng’ quay về với ‘chân’, ‘thể giải đại đạo’, xả Sa Bà đạt được Cực Lạc. Người không ‘hiểu được’ trên hư vọng giả tướng còn tăng thêm hư vọng phân biệt, kết quả vẫn là một ác mộng đầy hư vọng, ngoại trừ ‘sanh tử bì lao’ (sanh tử mệt mỏi) ra thì không đạt được gì hết.
Vừa cười, vừa khóc, vừa cảm động, vừa xấu hổ.
Mỗi lần ân sư kể lại những cuộc khảo nghiệm và dạy bảo của lão hòa thượng, tôi nghe xong vừa cười, vừa khóc, vừa cảm động, vừa xấu hổ, sám hối. Cười là vì có nhân duyên nghe được những lời khai thị này, có cơ hội hiểu được khuyết điểm của mình. Khóc là vì cảm thấy từ trước đến giờ mình vẫn không thức tỉnh, vẫn bị ‘ngã tướng’ lôi kéo, quay vòng vòng. Cảm động là vì ân sư có thể theo học dưới trướng của lão hòa thượng và được lão hòa thượng rèn luyện hết gần hai mươi năm, trải qua những cuộc khảo nghiệm như trên, mỗi ngày đổi hình thức, đổi cảnh giới, khảo đi khảo lại, chỉ có đích thân trải qua mới hiểu được kinh nghiệm và mùi vị này. Xấu hổ là vì nếu tôi phải trải qua những cuộc khảo nghiệm như vậy chắc có lẽ sẽ [thi] rớt te tua.
Không hiểu mục đích của sự tu hành, trước sau cũng rơi vào pháp môn ‘Nhân Ngã Thị Phi’ (người, mình, đúng, sai)
Nếu không hiểu rõ mục đích của sự tu hành là để ‘Dẹp trừ phiền não của mình, buông xả những chấp trước của mình, khôi phục Phật tánh vốn sẵn thanh tịnh’, mỗi ngày gặp cảnh giới và khảo nghiệm đều tranh giành để nói: ‘Tôi đâu có gì không đúng, tại sao ông lại mắng tôi?’ Ðều nói ‘Chỉ có ông vô lý, tôi có lý’, tranh tới tranh lui cũng chỉ là vấn đề ai đúng ai sai, như vậy gọi là ‘nhân ngã thị phi’.
Có lúc chúng ta cứ tưởng là mình đang tu pháp môn Niệm Phật, pháp môn Tịnh Ðộ, thiệt ra phần đông vẫn là tu pháp môn ‘nhân ngã thị phi’. Nếu kêu niệm Phật thì nói sức lực không đủ, rất dễ ngủ gục, nếu kêu đi tranh cãi biện luận thì rất hăng hái và không bao giờ ngủ gục. Kinh A Di Ðà dạy niệm Phật phải nhất tâm bất loạn, lúc lâm chung tâm phải không điên đảo, nhưng đừng đợi đến lúc lâm chung, đến cảnh giới quan trọng lúc sanh tử, chỉ lúc ngày thường người ta chê mình một câu, hoặc mắng mình giữa đám đông, vu oan mình, mình liền ‘loạn’ cho họ thấy. Không những cho rằng những chuyện lặt vặt ở thế giới Sa Bà này rất quan trọng mà còn quên mất đức Phật, không những ‘loạn’ cho họ xem mà còn ‘chết’ cho họ xem!
Làm tăng trưởng chí khí của người khác, diệt oai phong của Phật Tổ
Tu Tín, Nguyện, Hạnh tam lương? Nhất tâm niệm Phật? [hay là]
Tu tham, sân, si tam độc? Nhất tâm niệm ‘Ngã (tôi)’ ?
Ðức Phật dạy chúng ta phải tu ba thứ tư lương: Tín, Nguyện, Hạnh, và một lòng niệm Phật. Ngược lại chúng ta thường tu ba độc: tham, sân, si, một lòng niệm ‘tự ngã’, đây không phải chuyên làm trái ngược với đức Phật hay sao? Ðúng là ‘Làm tăng trưởng chí khí của người khác, diệt oai phong của Phật Tổ!’. Người ta mắng mình hai câu liền coi quan trọng như vậy, đức Phật giảng kinh 49 năm từ bi muốn cứu độ chúng ta, chúng ta nghe rồi chẳng coi trọng chút nào, như vậy đối với bạn, có phải người mắng bạn có oai lực hơn đức Phật không? Cũng thế, đối với bạn, người mắng bạn quan trọng và có sức ảnh hưởng nhiều, đức Phật không quan trọng gì hết, không có sức ảnh hưởng gì cả. Họ mắng bạn một câu còn nặng hơn đức Phật thuyết giảng cả bộ Ðại Tạng kinh. So sánh hai sức ảnh hưởng này có phải bạn sẽ bị họ kéo vào lục đạo luân hồi, không thể được đức Phật tiếp dẫn đến Tây phương Cực Lạc thế giới? Vì đối với bạn hai câu của họ có sức hấp dẫn mạnh hơn, đã thu hút đến nỗi bạn quên mất đức Phật, tâm cũng loạn mất luôn!
Họ nói hai câu còn mạnh hơn sức thu hút của Liên Trì hải hội!?
Lúc bị chê là lúc khảo nghiệm. Phật quan trọng hay ‘Nhân ngã thị phi’ quan trọng?
Lúc bình thường còn như vậy, đến lúc lâm chung chỉ sợ họ sẽ làm mình loạn, họ nói hai câu thì liền mạnh hơn sức thu hút của chư Phật, Bồ Tát trong Liên Trì hải hội đến tiếp dẫn! Như vậy là bạn chọn họ mà không chọn Liên Trì hải hội! Vậy thì không thể trách chư Phật, Bồ Tát không từ bi, là bạn không tương ứng với từ bi. Chúng ta phải chú ý, lúc bình thường người ta chê chúng ta, chửi mắng chúng ta tức là đang khảo nghiệm, đang trắc nghiệm tín nguyện vãng sanh Tây phương của chúng ta, là đang trắc nghiệm xem chúng ta coi trọng đức Phật hay coi trọng ‘nhân ngã thị phi’?
Ra một đề thi chung cho mọi người
Tu công [đức], tạo nghiệp tự do.
Có người đề ra câu hỏi: ‘Lão hòa thượng mắng đệ tử giữa đám đông có làm hại đại chúng tạo nghiệp không?’
Người đó hoàn toàn không biết vì đệ tử yêu cầu lão hòa thượng ‘dẹp trừ ngã tướng’ cho họ mà diễn ra màn kịch giáo dục theo kiểu ‘phản phái’ nên có thể sẽ xảy ra chuyện hiểu lầm. Có người sẽ nói lão hòa thượng chẳng có hàm dưỡng, mắng bừa, thậm chí nói lão hòa thượng tạo khẩu nghiệp, rồi sanh tâm khinh mạn; có người sẽ nói những người bị mắng không tốt vì thế nên học theo cách nói của lão hòa thượng, đi đâu cũng kể lại rằng những người đệ tử này không tốt, tự tạo tội phỉ báng Tăng; đương nhiên cũng có người hiểu dụng ý của lão hòa thượng nên tán thán và thâu thập được lợi ích; cũng có người thấy được công phu nhẫn nại của người đệ tử nên sanh tâm xấu hổ [nghĩ rằng mình không bằng người đệ tử kể trên]; cũng có người nhất tâm niệm Phật, không vì thị phi của người khác mà vọng khởi động niệm; cũng có người từ câu chuyện hiểu được điểm chánh yếu của những đề thi cũ này rồi dùng nó làm chỉ tiêu, mẫu mực cho sự tu học của mình…
Phía trước có nói lúc thầy giáo ra một đề thi, câu trả lời của học sinh sẽ không giống nhau, mỗi người khởi tâm động niệm khác nhau nên câu trả lời của mỗi người sẽ khác nhau, đương nhiên thành tích, điểm của mỗi người cũng khác nhau! Trên bề ngoài lão hòa thượng chỉ ra đề thi cho một đệ tử, nhưng há không phải là đề thi chung cho mọi người hay sao? Từ đó lão hòa thượng quan sát trình độ của mỗi người rồi dùng lời khai thị, hướng dẫn thích hợp, đây là lòng từ bi rộng lớn của ngài, nếu những người hiện diện lúc đó nhìn không hiểu tự mình khởi tâm tạo nghiệp đều toàn là vì chính mình chọn đem nộp bài ‘ngu si và ác nghiệp’. Có ai ép chúng ta khởi tâm không tốt chứ? Toàn là khuynh hướng của tự tâm mình!
Mỗi một niệm [sanh lên] đều không phải là ngẫu nhiên, cùng gặp một cảnh giới, người có tâm kiêu ngạo nặng thì dễ sanh tâm khinh mạn; người xem phim giáo dục không hiểu vốn là người không rõ sự lý; xem không hiểu rồi nói tùm lum, tuyên truyền, phỉ báng vốn là người thích gây ra xích mích, thị phi, thích tạo khẩu nghiệp; người đoan chánh nhiếp tâm chánh niệm vốn là người cung kính cầu pháp; người có thể xem việc thiện là thầy giáo chánh diện, xem việc ác là thầy giáo phản diện vốn là người có trí huệ và ham học.
Trong Phật pháp có nói: ‘Trong một niệm thấy cả ba đời’, thiệt ra khi thấy một niệm vừa sanh khởi liền biết mức tu hành trong thời quá khứ tích lũy lại được bao nhiêu và cũng thấy được ảnh hưởng của niệm đó đến tương lai. Ngày nay khi gặp cảnh giới, chúng ta khởi tâm niệm gì đều không bị người khác ép buộc, đều là tự mình lựa chọn, nên không thể nói: ‘Ai hại chúng ta tại sao lại …’ Nếu chúng ta tự nhiếp tâm, quản thúc tâm mình đàng hoàng, thì ai có thể hại chúng ta được?
Thầy giáo vốn có thể ra đề thi tự do, ra đề thi ‘đúng sai’, học sinh cũng tự do lựa chọn câu trả lời, dùng trí huệ của mình để quyết định thành tích của mình, đâu có ai hại ai được đâu? Lão hòa thượng mượn [hoàn] cảnh để dạy học, nếu bạn chịu học thì bạn nhận được lợi ích. Nếu bạn xem không hiểu và cũng không khiêm tốn cầu xin chỉ dạy, cũng không muốn đi Tây phương, thích tạo nghiệp để tự đọa lạc thì cũng là tự do của bạn. Ðức Phật đã nhọc tâm khuyên chúng ta từ xưa: ‘Ðừng tạo nghiệp như vậy’, nhưng chúng ta chưa chắc đã nghe theo, thường mê hoặc nhìn loạn xạ, nghe tùm lum, chạy theo lời nói của người khác. Không phải lão hòa thượng đã nói rồi sao: ‘Không có chủ trương như vậy, làm sao đi Tây phương được!’. Ðúng vậy, nếu không thể giữ tâm mình, cứ để nó chạy loạn xạ, gặp cảnh liền chạy theo, tạo nghiệp, đến đời nào kiếp nào mới chịu đi về Tây phương?
Chúng ta đến đạo tràng vốn là phải khiêm tốn cầu học, xem kịch [của lão hòa thượng] để hiểu rõ khuyết điểm của mình rồi sửa đổi đàng hoàng, như vậy mới gọi là ‘tu hành’. Nếu không rõ mục tiêu mà còn để tiêu điểm trên ‘nhân ngã thị phi’, gây thêm nghiệp, thêm đọa lạc thì quá uổng! Biến đạo tràng thành ‘đảo tràng’ (chỗ đổ rác rến, đổ đọa lạc) thì rất đáng tiếc!
Kỳ thi giữa khóa
Ðoạn dứt danh văn lợi dưỡng, cứu pháp thân huệ mạng của bạn!
Lúc chùa Thừa Thiên xây xong có rất nhiều người tán thán, thậm chí ai muốn xây chùa đều mời ân sư đến để tham khảo, chỉ dẫn; lão hòa thượng thấy chuyện này liền nói với ân sư một cách rất nghiêm nghị:
‘Thầy rất lo, sợ con sẽ biến thành một vị tăng ni chuyên lo giao tế trong xã hội. Chùa Thừa Thiên xây xong, danh văn lợi dưỡng đến, thầy sợ sẽ làm hại đến pháp thân huệ mạng của con. Thầy muốn đoạn dứt danh văn lợi dưỡng này, cứu pháp thân huệ mạng [của con]!’.
Ân sư nghe xong nhận thấy rất đúng nên nói: ‘Dạ’. Những gì lão hòa thượng làm hằng ngày cũng đều như vậy (đều vì mục đích này).
Có người ‘bị bịnh cuồng vọng ngu si’ quá nặng, cứ cho rằng chùa Thừa Thiên do mình xây, chúng sanh cũng do mình độ hết!
Sau khi lão hòa thượng nói xong, có người lên núi thỉnh giáo lão hòa thượng và hỏi: ‘Niệm Phật cách nào mới đạt được nhất tâm bất loạn?’. Lão hòa thượng nói bằng tiếng thổ ngữ Ðài Loan: ‘Có người ‘bịnh Cuồng Hám Thần’ vừa phát lên, phát hoài không thôi! Cứ nghĩ chùa Thừa Thiên này do mình xây dựng, chúng sanh cũng do mình độ hết!’ rồi kêu ân sư phiên dịch. Muốn dịch sang tiếng Quốc Ngữ câu này rất khó dịch cho suông sẻ, tôi xin dịch tạm như sau: ‘Có người bịnh cuồng vọng ngu si vừa phát lên, như bị ‘thần Cuồng Hám’ nhập vào người, một khi phát lên thì không cách nào trị khỏi, cứ tưởng rằng cả chùa Thừa Thiên này do một mình cô ấy xây dựng, chúng sanh cũng do cô ấy độ hết.’ Người hỏi câu này vừa nghe xong, sợ quá chừng, mau mau giải thích: ‘Kính thưa lão hòa thượng, lần đầu tiên con đến chùa Thừa Thiên, con chưa bao giờ nói chùa này do con xây, cũng chẳng có nói chúng sanh do con độ hết!’. Ân sư hiểu rõ dụng ý của lão hòa thượng nên rất bình tĩnh tiếp tục thông dịch.
Bất cứ câu hỏi gì cũng đều trả lời: ‘Bịnh cuồng vọng ngu si phát lên, phát hoài không hết…’
Từ đó về sau bất cứ ai đến hỏi gì, lão hòa thượng đều trả lời một câu như nhau: ‘Có người bị bịnh cuồng vọng ngu si vừa phát lên, như bị ‘thần Cuồng Hám’ nhập vào người, một khi đã phát lên thì không cách nào trị khỏi, cứ tưởng rằng cả chùa Thừa Thiên này do một mình cô ấy xây dựng, chúng sanh cũng do cô ấy độ hết.’ Vả lại mỗi lần như vậy đều kêu ân sư đến phiên dịch. Chuyện này kéo dài cỡ một tháng, có người nghe hoài chịu không nổi, nhưng ân sư cứ không nhàm chán tiếp tục phiên dịch như thường. Một hôm ân sư rất trân trọng, đắp y và đến cám ơn lão hòa thượng, thỉnh lão hòa thượng an tâm, nhận thấy mình chẳng có nhận thức và chấp trước như vậy. Lão hòa thượng nghe xong lắc đầu nói: ‘Còn sớm mà!’. Qua hôm sau lão hòa thượng tiếp tục nói câu trả lời này. Một thời gian sau đó ân sư của tôi tự kiểm điểm và lạy tạ ơn lão hòa thượng, xin lão hòa thượng yên tâm, ngài mới không tiếp tục nói câu này nữa.
Tâm cuồng [loạn] chấm dứt, dứt tức bồ đề
Có người sẽ thắc mắc tại sao vì muốn giúp một đệ tử phá trừ chấp trước nên khi trả lời ai lão hòa thượng cũng nói câu khai thị như trên? Thiệt ra đối với mỗi người trong chúng ta lời khai thị này đều có ích lợi.
Thí dụ người hỏi câu: ‘Niệm Phật cách nào mới đạt được nhất tâm bất loạn?’. Chúng ta thử nghĩ coi tại sao chúng ta không được nhất tâm bất loạn? Cũng là vì bịnh cuồng vọng của chúng ta bộc phát, tiếp tục hoài không dứt!
Có người nghe không hiểu tiếng thổ ngữ Ðài Loan, không hiểu lão hòa thượng nói chữ ‘thần Cuồng Hám’ nghĩa là gì? Chúng tôi miễn cưỡng dùng âm hội ý để giải thích tạm: ‘Thông thường chữ ‘đài’ miêu tả bịnh bộc phát hoặc người ‘kê đồng’ (2) bị quỷ thần nhập vào thân vừa nhảy múa, vừa nói loạn xạ. ‘Cuồng Hám thần đài’ là danh từ lão hòa thượng hình dung chúng ta bị vị quỷ thần tên ‘Cuồng Hám’ nhập vào rồi phát điên nhảy loạn xạ. ‘Cuồng’ là phát cuồng, cuồng loạn, ‘hám’ nghĩa là ngu si, khờ khạo. Vọng tưởng, chấp trước của chúng ta một ngày cũng chưa từng tạm ngưng, cũng như phát điên, tự mình không thể điều khiển. Chấp trước tự ngã, tâm kiêu mạn quá mạnh, như vậy có phải là quá ngu si không? Ðây nghĩa là bịnh cuồng vọng ngu si phát ra, một khi phát lên thì rất nghiêm trọng, không muốn nó phát lên, nó cũng phát! Lão hòa thượng nói ‘thần Cuồng Hám’ có hình dung một cách rất khéo léo không? Chúng ta niệm Phật không chuyên tâm, tức là vọng tưởng chấp trước nhiều, bịnh cuồng vọng ngu si cứ phát lên hoài không dứt. Kinh Lăng Nghiêm có nói: ‘Cuồng tâm nếu dứt, dứt tức Bồ Ðề’, nghĩa là dứt ngay nơi cái tâm cuồng vọng đó thì chính là giác ngộ Bồ Đề.
Trong tâm mỗi người đều có chấp trước một ngôi ‘chùa Thừa Thiên’ của mình.
Sau đây nói tiếp tại sao có người chưa đến chùa Thừa Thiên, lão hòa thượng cũng nói với họ ‘Bạn cứ nghĩ chùa Thừa Thiên là do bạn xây, chúng sanh đều do bạn độ hết?’. Vì trong tâm chúng ta ai cũng có chấp trước một ngôi ‘chùa Thừa Thiên’ của mình.
Thí dụ người nội trợ mỗi ngày săn sóc dọn dẹp nhà cửa, lâu ngày người đó sẽ chấp trước và nghĩ gia đình này là do ‘tôi’ xây dựng nên, ‘tôi’ bỏ ra [công sức] rất nhiều, chuyện này cũng tương đương với cách nói chùa Thừa Thiên do tôi xây, vả lại còn chấp trước: ‘chồng và con đều do ‘tôi’ săn sóc’, người chồng và các con đều là các ‘chúng sanh’ trong tâm của người này, cô ấy sẽ nghĩ chồng và con đều là chúng sanh được cô ấy độ.
Nếu người kinh doanh một công ty hoặc làm việc trong một cơ quan nào đó, làm lâu rồi có thể sẽ nghĩ công ty do ‘tôi’ điều hành, nhân viên đều do ‘tôi’ quản lý, công ty và cơ quan này tức là ‘chùa Thừa Thiên’ trong tâm của họ. Người xuất gia cũng vậy, mỗi người có đạo tràng riêng của mình, mỗi ngày làm việc trong đạo tràng có thể cũng sẽ nghĩ chuyện gì đó đều do ‘tôi’ làm; có rất nhiều người cũng vì ‘tôi’ mới học Phật, đó chính là ‘chùa Thừa Thiên’ trong tâm của họ.
Tâm cuồng vọng không dứt
Một khi có cách suy nghĩ này và cứ tiếp tục nhận thức như vậy tức là việc mà lão hòa thượng nói:
‘Có người bị bịnh cuồng vọng ngu si vừa phát lên, như bị ‘thần Cuồng Hám’ nhập vào người, một khi phát lên thì không cách nào trị khỏi, cứ tưởng rằng cả chùa Thừa Thiên này do mình xây dựng nên, chúng sanh cũng do mình độ hết.’
Dụng công trong lúc động (Khảo nghiệm trong động (lúc làm việc))
‘Công việc quá bận, không có thời gian niệm Phật!
Bạn không biết dụng công trong lúc động (làm việc) hay sao?’
Có người nói với lão hòa thượng ‘công việc quá bận, không có thời gian niệm Phật cho đàng hoàng’. Lão hòa thượng liền hỏi lại:
‘Con không biết dụng công trong động (lúc làm việc) hay sao?’.
Thí dụ như lúc gọt cải, vừa gọt một cái bèn niệm một câu A Di Ðà Phật; lúc khiêng gạch, khiêng một miếng gạch bèn niệm một câu A Di Ðà Phật; lúc đi bộ, đi một bước, niệm một câu A Di Ðà Phật; lúc nói chuyện khi ngừng lại liền niệm Phật, mỗi việc đều dùng tâm bình khí hòa để làm, luyện tập trong sanh hoạt thường ngày, mỗi động tác đều niệm Phật, đây là dụng công trong động.
Mài dao trong lúc bận rộn (khảo thí trong lúc bận rộn)
Trong công trường hỗn loạn bận rộn lại dạy bạn đi mài dao cạo!
Có một hôm trong lúc công trường xây cất [chùa Thừa Thiên] đang rất bận rộn, xe xúc đất, công nhân đều đến chuẩn bị làm việc, lão hòa thượng cũng biết ân sư bắt đầu đi làm việc, xử lý, giải quyết vấn đề, ngài cố ý gọi ân sư lại và nói: ‘Bây giờ con đi mài dao cạo, mài cho dao thiệt bén’, lúc đó ân sư cảm thấy rất khó xử, đang lúc công việc quá nhiều, quá bận rộn, công nhân đang chờ đợi còn kêu đi mài dao cạo! Nhưng không thể cãi lại mệnh lệnh của thầy nên phải mau đi mài dao, mài xong mau mau đi trình cho lão hòa thượng coi; lão hòa thượng một tí cũng không màng có bao nhiêu xe [chở vật liệu xây cất] đang đợi ở đó, coi như không có việc gì xảy ra hết, rất nhàn hạ và nói muốn kiểm soát đá mài dao, ân sư liền đi lấy đá mài dao cho ngài kiểm soát. Lão hòa thượng vừa nhìn liền nói:
‘Viên gạch mài dao này chỉ mòn ở khúc giữa, hai đầu đều không mòn, có thể thấy tâm không bình tịnh (bình yên, thanh tịnh), dùng sức không đều, mài trong lúc hấp tấp bận rộn’.
Sau đó ngài kêu ân sư bắt đầu mài trở lại! Tuy ân sư của tôi biết đây là sự từ bi dạy dỗ của lão hòa thượng, nhưng vì công việc quá bận rộn, thật là có nhiều áp lực nên gấp rút đi về mài trở lại. Lần này mài thêm hai đầu của viên đá để hai đầu mòn thêm một chút, xong rồi đem đưa cho lão hòa thượng coi; lão hòa thượng vừa nhìn xong liền nói:
‘Ðây là làm cho người ta coi, mài cho người ta kiểm soát nên mới mài thêm ở hai đầu, chứ không dùng tâm chân thành, tâm bình đẳng để mài!’.
Ân sư của tôi nghe xong liền quỳ xuống sám hối với lão hòa thượng, xin lão hòa thượng từ bi chỉ đạo, mài dao phải nên mài như thế nào?
Quỳ xuống cầu xin sư phụ chỉ đạo: mài dao phải nên mài như thế nào?
Lão hòa thượng nói: “Hai tay cầm dao, trong tâm niệm Phật, an định bình tĩnh, từ đầu của cục gạch mài đến đuôi, dùng lực đồng đều, mài một lần niệm một câu A Di Ðà Phật, không cần biết công việc nhiều hay không, bận đến đâu, tâm đều phải không động loạn, mỗi lần mài đều không thể làm sai, đừng hấp tấp và đừng để ý đến mài nhanh hay chậm; tại vì tu hành là tu cho chính mình, là mượn cảnh để luyện tâm, mượn công trình xây cất để mài giũa tâm của mình, chứ không phải vì muốn làm công việc xây dựng chùa, càng không nên chỉ làm [tượng trưng] cho người khác coi, hoặc làm để người ta kiểm soát.”
Cục đá mài dao của lão hòa thượng
Lão hòa thượng lấy cục đá mài của ngài ra, ân sư của tôi vừa nhìn liền tâm phục khẩu phục, cục đá mài dao của lão hòa thượng thật là bằng phẳng, bằng đến nỗi bóng láng, đó là quá trình của nội tâm dụng công chân thật.
Bảo tháp rốt cuộc cũng biến thành cát bụi
Một niệm tịnh tâm thành Chánh Giác, công việc là để luyện tâm này.
Lão hòa thượng cố ý trong lúc vô cùng bận rộn và cảnh giới động loạn, lúc tâm người ta thật loạn, thật gấp, huấn luyện đệ tử phải an định tâm trở lại để đi mài dao. Nói thật ra mọi sự vật ở trong thế gian này đều là huyễn hóa hết, không kể công trình lớn bao nhiêu, xây chùa bao lớn, một ngày nào đó đều biến thành cát bụi hết, chỉ có một niệm bình tịnh, an định của nội tâm là chánh nhân để thành Phật, đây mới là chỗ để cho chúng ta dụng công, công việc chỉ là đề mục để cho chúng ta luyện tâm mà thôi.
Pháp Sư Ðạo Chứng thuyết giảng
Lý Thụy Linh, Lâm Gia Văn, Trần Hoằng Học,
Lâm Thụy Trăn, Ngưỡng Liên Cư Sĩ kính ghi