Mục Lục
Bạch Sư! Xin Sư giảng giải cho chúng con được am tường về ý nghĩa Bát Quan Trai và tám giới quan trai là giới nào?
* Trong Tát Bà Đa Tỳ ni Tỳ Bà Sa quyển 1 nói:”Phàm đắc giới Ba la đề mộc xoa, trong ngũ đạo chỉ có nhân đạo (người) đắc”. Bát giới cũng là Ba la đề mộc xoa, cho nên trừ lòai người ra, chúng sanh lòai khác cho đến thiên nhơn cũng không đắc giới. Tuy nhiều chỗ trong kinh có nói: Long (lòai rồng) thọ trai pháp với thiện tâm công đức, nhưng không đắc giới. Lại nói:”trong bốn lọai người, một là nam, hai là nữ, ba là hùynh môn, bốn là người hai căn, chỉ có nam, nữ đắc giới”. Đó là muốn nói ở trong loài người, chỉ có nữ, nam sinh lý bình thường mới có thể đắc giới.
Bát Quan Trai giới là tám cửa trai giới. Những người tu tại gia, mỗi tháng vào những ngày trai như: mùng tám, mười bốn, mười lăm, hăm ba… ở Quan Âm Tu Viện thì tổ chức ngày chủ nhật, và cứ cách một tuần chủ nhật thì chủ nhật kia là ngày thọ Bát Quan Trai giới dành cho người Phật tử Quan Âm Tu Viện thọ học tu tập thiền tụng. Người thọ Bát quan Trai giới bỏ tất cả những sự bận rộn của thế tục, vào chùa nhờ một Thầy Tỳ Kheo truyền cho tám giới và “một trai” (một trai tức là không ăn quá giờ ngọ) mà hành trì trong một ngày một đêm. Nếu xa chùa và không có Thầy Tỳ Kheo thanh tịnh thì tự mình đến trước Phật sám hối tội lỗi phát nguyện thọ trì trai giới cũng được. Nhưng ngặt nổi người đời nay tâm chí hay buông lung nên thường là kết thành tập đòan tập chúng cùng chung thọ học Bát Quan Trai, cân nhắc lẫn nhau mà tinh tiến tu hành, vì vậy mà các nam nữ cư sĩ thường hay tập trung thọ trì Bát Quan Trai giới là vậy. Thọ trì trai giới là đóng bít cửa ác đạo, a tu-la, mà mở cửa nhân thiên, cực lạc, niết bàn, nên gọi là tám cửa trai giới.
Giới Bát quan trai chính xác được gọi là giới cận trụ. Nghĩa là sống gần đời sống xuất gia, gần chùa, tịnh xá, thiền viện, tu viện, gần nơi thanh tịnh. Tập quen sống với đời sống thanh tịnh để thấy được giá trị của “đạo giải thóat”, giá trị của cuộc sống “đạo”, giá trị của đạo Phật là con đường đưa đến sự giải thóat sanh tử luân hồi. Còn có giá trị cao hơn nữa, cận trụ được hiểu là tập sống đời sống một vị A la hán, là bậc thánh xuất thế gian.
Ngòai nghĩa cận trụ, giới Bát quan trai còn được gọi là bố tát hay trưởng tịnh, trì giới làm phát triển phần thanh tịnh, những đức tính tốt trong thân tâm người con Phật và chúng sanh chung, nếu chúng sanh ấy biết tiếp nhận các giới của Phật ban truyền.
Giới Bát quan trai nghĩa là “cận trụ”, còn có nghĩa là sống gần gũi đời sống cao thượng của một bậc Thánh. Với người xuất gia, giới luật được coi là khuôn mẫu đạo đức, nêu gương lành về một đời sống của vị Thánh xuất thế gian. Mặc dù tâm tư người ấy còn nhiều hờn giận, ham muốn, nhưng khi đi đứng nằm ngồi, học tập theo hạnh lành bậc Thánh nhân, nên tác phong đạo đức người ấy là hình bóng của các bậc Thánh Tăng xa xưa còn soi sáng lại ở vào thời mạt pháp. Tuy người tập sự xuất gia không được như các bậc Thánh xuất thế, như các bậc xuất gia, sa môn, đại sa môn, nhưng người ấy sẽ tập lần, tập sống theo những đạo hạnh tiêu biểu, những tác phong ít có trong đời thường, tập làm quen với những cuộc sống chay lạt, đạm bạc, xuất thế… xa hơn nữa, do quá trình công phu tu tập, gần Phật Pháp Tăng, trường chay niệm Phật, trau giồi tâm linh trở nên thánh thiện, nên hiện tiền và tương lai được đức Phật gia hộ, thấy Phật không còn bị chìm đắm trong cõi luân hồi đau khổ cho tự thân và sẽ có cơ hội cầu tha lực Phật giúp cho tha nhân cũng được Phật huệ như chính mình vậy
Đức Phật chế “cận trụ luật nghi” mục đích để cho người tu Phật tại gia có được phương pháp tu học xuất gia tạm thời, đồng thời xác định sự lợi ích công phu tu tập thiền tụng của người con Phật, giúp cho họ có cơ sở phấn đấu với nghiệp lực để đi đến sự đắc đạo như hàng xuất gia. Qua đó còn thực hiện được những lời dạy của Đức Phật xóa tam những hàng rào giai cấp khi học đã thọ học những giới luật, như ở giới thứ sáu, giới thứ bảy…
Kinh Thập Thiện giới, đức Phật dạy:”Bát Quan Trai giới là do chư Phật quá khứ, hiện tại vì hàng Phật tử tại gia chế pháp xuất gia”.
Qua lời dạy trên, chúng ta thấy rằng: chẳng riêng Đức Phật Thích Ca chỉ bày pháp xuất gia Bát Quan Trai giới nầy cho hàng tại gia, mà chư Phật quá khứ cũng đều chỉ dạy như vậy. Pháp Bát Quan trai giới tuy thấy có vẽ đơn giản, song rất quan trọng, bài pháp rất xứng đáng người người Phật tử tại gia thường luôn thọ trì. Học tập pháp xuất gia theo giới Bát Quan Trai để từ từ tiến đến việc chính thức xuất gia
Trong kinh Dược Sư nói:”Thọ bát phần trai giới lại phải niệm công đức bổn nguyện của đức Phật Dược Sư, đọc tụng kinh Dược Sư nầy, tư duy nghĩa lý diễn nói khai thị…” Do đây chứng minh ngày thọ Bát Quan Trai cũng có thể tụng kinh.
Bát Quan Trai giới là :
* Thứ nhất : Không sát sinh
* Thứ hai: Không trộm đạo
* Thứ Ba: Không bất tịnh hạnh (không còn sống ái dục hằng ngày như người thế gian)
* Thứ Tư: Không nói dối, khoe khoang, đâm thọc, rủa sả
* Thứ Năm: Không uống rượu, tham lam, sân giận, si mê
* Thứ Sáu: Không nghe xem múa hát đờn kèn chổ yến tiệc vui đông
* Thứ Bảy: Không trang điểm phấn son dầu hoa và áo quần hàng lụa tươi tốt, nằm giường cao ngồi ghế lớn chổ xinh đẹp (từ vua cho đến quan lại, cận thần, hòang hậu cung phi mỹ nữ ngày xưa đều đến với Đức Phật cầu học Phật tu tập pháp xuất gia, sống bình đẳng một ngày một đêm…)
* Thứ Tám: Không ăn sái giờ từ quá ngọ đến ngọ mai, phải ăn chay.
Đó là tám giới pháp của Phật chế định, dành cho quý vị Ưu Bà Tắc, Ưu Bà Di phát tâm đến trước Tam Bảo thọ học tu hành từ sáu giờ sáng hôm nay đến sáu giờ sáng hôm mai cũng đến trước Tam Bảo, tụng đọc pháp hồi hướng công đức xả giới, tức là xuất gia trọn đủ hai mươi bốn tiếng đồng hồ có công đức phước huệ vô lượng từ đời nầy sang đời khác. Trong Luận Bồ Tát Bản Sinh, Phật dạy:” lợi ích của xuất gia cao cả hơn núi tu di, sâu hơn biển cả, rộng hơn hư không. Sở dĩ như vậy là do xuất gia mới thành Phật, ba đời chư Phật chưa có vị nào thành Phật mà không do nhờ tu hành pháp xuất gia cả…”
Ngài Thái Hư Đại Sư nói:”Đây là Phật vì người cư sĩ tại gia chế ra giới điều để luyện tập ngắn hạn đời sống xuất gia…”
Nam mô Tây Phương Cực Lạc Thế Giới Giáo Chủ Thọ Quang Thể Tướng, Vô Lượng Vô Biên Từ Thệ Hoằng Thâm, Tứ Thập Bát Nguyện Độ Hàm Linh, Đại Từ, Đại Bi Tiếp Dẫn Đạo Sư A Di Đà Như Lai Biến Pháp Giới Tam Bảo
HT Thích Giác Quang