VẤN: Con là một phật tử vừa biết đến Phật Giáo. Ngày tết đang về con cũng muốn đến chùa chúc nguyện thầy tổ đầu năm. Thú thật con rất xa lạ với nguyên tắc lễ giáo chốn thiền môn, không hiểu nhiều về giới luật hay lễ nghi thế nào để gặp quý thầy. Con cũng không biết chúc mừng như thế nào cho đúng vì con chỉ biết mấy lời chúc phát tài phát lộc như ở ngoài đời. Con sợ mình làm sai sẽ mang tội. Xin Sư thương tình chỉ dạy cho con những lễ nghi nguyên tắc đơn giản nhất khi con đến chùa vào ngày đầu năm, con nên làm gì trước, quỳ lạy ở đâu và dạy con những câu chúc nguyện đúng ý nghĩa nhất dành cho giới tăng ni ạ.
ĐÁP: Nghi lễ thiền môn thì không dễ dàng chút nào, nhất là đạo Thầy và Trò, đạo vợ chồng, đạo ông bà cha mẹ... các việc nầy các bạn không thể thiếu sót. Làm Phật tử khi đến với quý Thầy phải thật nghiêm túc, gieo năm vóc thành tâm kính lễ vị sứ giả đức Như Lai, để cầu học đạo giải thoát, cầu cho bình an, giữ vững hạnh lành, giữ vững nền đạo đức chánh chân.
Theo truyền thống Phật giáo xưa nay, người Phật tử đã quy y tam bảo rồi, các bạn có Thầy Bổn sư, có chư Tăng ni giáo hóa giới luật, chỉ giáo khuôn thước thiền môn, truyền đạt giáo lý cho thông suốt mà tu hành. Nên khi đến chùa, thì “tiên bái Trụ trì, hậu bái Thích Ca”, các bạn gặp chư Tăng ni, gặp Thầy hai bàn tay cung kính xá thật sâu, khi tiếp xúc với Thầy không nên đùa cợt, giỡn hớt làm mất đi sự quý kính trang nghiêm học đạo chốn thiền môn. Sau đó được chư Tăng ni hướng dẫn đến phòng khách dùng trà nước, rồi đến lễ Tổ, lễ Phật...
Khi nói chuyện với Thầy, hai tay chắp lại hình búp sen, đôi mắt ngó xuống sóng mũi, đôi chân khép lại hình chữ nhất, dù Thầy Trò có vui bao nhiêu, các bạn vẫn giữ một lòng tôn kính. Giới hạn khoản cách giữa Thầy với Phật tử dù nam hay nữ lúc nào cũng từ 02 mét trở lên, khi đến cúi đầu, lạy Thầy xong, khi lui cũng cúi đầu, chân bước lùi 03 bước rồi mới quây lưng đi ra khác.
Đạo Phật là đạo giải thoát, đạo giác ngộ thành Phật, hoặc ít nhất cũng đạt đến chỗ lánh dữ làm lành. Tuy nhiên, vào ngày đầu xuân, người Việt Nam vẫn thường truyền đạt cho nhau câu: “mùng 01 tết cha, mùng 02 tết mẹ, mùng 03 tết Thầy”.
Ngày mùng 03 các bạn đến chùa lạy Phật lại Thầy, xin lộc, xin độ cho ăn nên làm ra đây là tín ngưỡng dân gian truyền thống của dân tộc, trong đạo Phật xưa nay không có. Tuy nhiên nhà chùa không cấm đoán, nhưng không nên lạm dụng để chùa trở thành nơi cầu xin phước báo, không còn là nơi học đạo giải thoát của Phật tử .
HT Thích Giác Quang
