Hai công ty do chính phủ Trung Hoa sở hữu dự định sẽ phá hủy thành phố cổ Phật giáo ở Afghanistan để khai thác đồng.
Theo bộ phim “Cứu Mes Avnak” tập đoàn Metallugical Group và Đồng Jianxi đang trong giai đoạn đầu tiên xây dựng một mỏ đồng lộ thiên cách thủ đô Kabul về phía đông nam khoảng 25 km.
Vị trí này là giúp với thành phố cổ Phật có niên đại cách đây 5 ngàn năm.
Theo bộ trưởng dầu mỏ của Afghanistan, khu vực cũng là nơi lưu trữ mỏ đồng lớn thứ nhì trên thế giới. Trung Hoa là quốc gia nhập khẩu đồng và lọc dầu chính cho ngành công nghiệp kim loại nặng trên toàn cầu.
Vào năm 2007, dưới thời chính quyền của tổng thống Hamid Karzai, các công ty này (MCC) đã đồng ý trả cho Afghanistan 3 tỷ USD để thuê khu vực Mes Anynak trong 30 năm.
MCC dự định sẽ lấy lại khoảng 100 tỷ USD từ việc khai thác đồng bên dưới thành phố cổ Phật, theo bộ phim tài liệu. Các nhà khảo cổ học đang cố gắng cứu nguy di tích này
Phát ngôn viên của bộ Dầu Mỏ Afghanistan là Zabih Sarwari cho CNBC biết rằng kế hoạch dự kiến sẽ được thực thi sau khi hoàn thành các nghiên cứu mang tính khả thi.
“Tôi lấy làm tiếc nếu họ cho phép điều này.” Javed Noorani, một cựu thành viên trong tổ chức phi lợi nhuận Integrity Watch của Afghanistan cho biết “Ngân hàng thế giới đang hợp tác với chính phủ Afghanistan để cố gắng loại hỏi di tích này để an toàn nhưng chính hành động này là vi phạm các tiêu chuẩn và luật quốc tế về khảo cổ.”
Có khoảng 2,300 cổ vật đã được di chuyển từ khu vực này đến bảo tàng quốc gia của Afghanistan.
Cư dân của ít nhất một chục ngôi làng sẽ được di cư vĩnh viễn để dọn đường cho các công việc khai thác mỏ, theo tư liệu từ bộ phim vào năm 2013 cho biết.
“Mọi người lo lắng vì họ bị di dời mà không có sự tham vấn hay cho phép của họ. Noorani gọi kế hoạch khai thác mỏ “rõ ràng là vi phạm các tiêu chuẩn đánh giá tác động môi trường và xã hội ở Afghanistan.”
Tron bộ phim, phó giám đốc của MCC là Zhengou Liu tuyên bố rằng những người dân trong làng đã được thông báo từ trước và “MCC đã giúp mang việc làm đến cho các công ty Avà người dân Afghanistan.
Brent Huffman, giám đốc của “Cứu Mes Anynak” cho CNBC biết rằng ông nghi ngờ về tuyên bố này “Các công ty Trung Hoa có lịch sử tạo nên các lời hứa hẹn lớn đối với các quốc gia thứ ba trên thế giới.”
Vào tháng 12, CNBC tường thuật rằng những kẻ hồi giáo cực đoan Taliban đang tìm cách kiểm soát trở lại Afghanistan kể từ khi bị mất quyền từ năm 2001 và tuyên bố sẽ không cản trở kế hoạch khai thác mỏ đồng.
Chính phiến quân Taliban đã phá hủy các di tích cổ xưa ở Afghanistan. Đáng chú ý hơn, các nhóm Hồi giáo cực đoan đã phá hủy các tượng Phật ở Bamivan vào năm 2001.
Việc phá hủy này đã gây nên sự chỉ trích trên toàn cầu và phá hủy thánh địa hiện được xem là di sản văn hóa thế giới của UNESCO.
Mes Anynack sẽ đủ tiêu chuẩn trở thành một di sản nếu chính phủ Afghanistan nộp hồ sơ. Tim Williams, cố vấn của UNESCO và là nhà khảo cổ trên con đường tơ lụa cho biết.
“Đây là một danh thắng khảo cổ học phức tạp và tuyệt vời với chật lượng bảo quản đáng kinh ngạc.” Williams cho biết.
Ngọc Hằng dịch
Theo CNBC.com